Stein uitgeroepen tot meest toegankelijke gemeente van Nederland
De Limburgse gemeente Stein is uitgeroepen tot de meest toegankelijke gemeente van Nederland. Volgens de jury die de prijs toekent, waarin ook de voormalige officieuze 'minister van Gehandicaptenzaken' Rick Brink zit, is Stein niet alleen ambitieus, maar worden die ambities ook omgezet in daden.
Stein heeft volgens de jury veel aandacht voor toegankelijkheid op scholen. Daarbij wordt niet alleen gedacht aan het wegnemen van fysieke belemmeringen in het gebouw, maar er zijn bijvoorbeeld ook prikkelarme klaslokalen ingericht voor mensen met een verstandelijke beperking. Verder roemt de jury de integratie van het reguliere en speciale onderwijs in Stein. "Een inclusieve samenleving begint bij kinderen", staat in het juryrapport.
Ook werkt de gemeente aan een aantal innovatieve projecten zoals deelbaar vervoer en is er onder meer een onderwijsproject waarbij kinderen zelf kunnen ervaren hoe het is om een beperking te hebben.
De prijs voor de meest toegankelijke gemeente is mede in het leven geroepen in verband met het achterblijvende toegankelijkheidsbeleid in Nederlandse gemeenten. Nederland ondertekende in 2016 het VN-verdrag Handicap en verplichtte zichzelf daarmee tot het verbeteren van de positie van mensen met een beperking of een chronische ziekte. Desondanks zijn veel plekken nog altijd niet goed toegankelijk.
Bekijk hier wat Stein zoal doet voor inwoners met een beperking:
"Het belangrijkste vind ik het besef dat je eraan moet werken", zegt burgemeester Otwin van Dijk van Oude IJsselstreek, wiens gemeente ook was genomineerd, samen met Stein, Zwolle, Hardenberg en Harderwijk. "Soms kom ik bij gemeenten waar men zegt: 'we hebben het al goed geregeld' of: 'waar hebben we het nou over, die paar mensen?', maar onze samenleving wordt echt mooier als we hem inclusiever en toegankelijker maken voor iedereen."
Van Dijk, die zelf in een rolstoel zit, vindt dat Nederland hier nu echt aan moet gaan werken. "Het wordt tijd dat we daar een doorbraak in gaan maken. Soms ben ik ook wel een beetje somber, dat ik me weleens afvraag waarom het nou niet zo vanzelfsprekend is en waarom is hier nou een wedstrijd voor nodig is. Ik ben optimistisch, ik zie de vorderingen, maar kom op: er moet nog wel een tandje erbij."
Dat vindt ook Leonard Geluk van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). "Dit vergt alle dagen aandacht van alle gemeenten, op alle domeinen waar gemeente mee bezig zijn. Dat is gewoon een enorme opgave. Dat begint bij de houding. Ben je je ervan bewust? Het belangrijkste is dat er gespreken worden gevoerd met mensen met een beperking. Dat gaat niet vanzelf, maar is wel heel erg nodig."
De slechte toegankelijkheid in sommige gemeenten is volgens Geluk het duidelijkst in de vorm van fysieke drempels. "Dat is het meest zichtbaar weg te nemen. Dat gebouwen toegankelijk zijn, dat de binnenstad toegankelijk is. Maar het gaat ook over sociale toegankelijkheid: kun je mee doen qua werk, in het onderwijs? En de digitale toegankelijkheid. Als je doof bent is het lastig om te bellen. Kun je dan via de website een afspraak maken met de gemeente?"
Mensenrechtenschending
Slecht of achterblijvend toegankelijkheidsbeleid is niet alleen vervelend voor mensen met een beperking, maar het is eigenlijk ook een schending van hun mensenrechten, vertelt historicus Paul van Trigt, die aan de Universiteit Leiden onderzoek doet naar het denken over beperkingen. "Veel mensen zullen dat een veel te dramatische voorstelling van zaken vinden, maar als je het strikt vanuit mensenrechtenperspectief bekijkt, is het dat wel."
In de onderhandelingen over het VN-verdrag Handicap had Nederland volgens Van Trigt geen grote rol. "Dat heeft er ook wel mee te maken dat veel landen sowieso pas laat hebben gezien dat een handicap iets is dat ook met mensenrechten te maken heeft. Dat werd eerder veel meer geassocieerd met ontwikkelingshulp en als onderdeel van ontwikkelingssamenwerking."
"In Nederland lag de nadruk altijd heel erg op de zorg, en in dat opzicht doet Nederland het ook helemaal niet zo slecht", gaat Van Trigt verder. "Daarom zijn Nederlanders misschien ook niet zo geneigd om het te zien als een mensenrechtenkwestie, laat staan dat word gezien dat de mensenrechten van Nederlanders worden geschonden."
Het is overigens niet voor het eerst dat er kritiek klinkt op de toegankelijkheid voor mensen met een beperking in Nederland. Eerder schreef het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een rapport dat de samenleving nog altijd niet is ingericht voor mensen met een beperking, ondanks de richtlijnen die het VN-verdrag hiervoor stelt.
