Oorlogsgravenstichting 75 jaar: 'Herdenken moet meer zijn dan terugkijken'
Er is onder Nederlanders draagvlak voor een meer internationale invulling van herdenken, blijkt uit een enquête van de Oorlogsgravenstichting. De stichting, die wereldwijd 50.000 graven van Nederlandse oorlogsslachtoffers beheert, staat vandaag op het Nationaal Ereveld in Loenen stil bij zijn 75-jarig bestaan.
Ter gelegenheid van het jubileum heeft de stichting het belang van herdenken laten onderzoeken. Hieruit blijkt dat 96 procent van de bevolking zegt op de een of andere manier te herdenken; acht op de tien doen dit op Nationale Dodenherdenking.
Vier op de tien mensen vinden dat 4 mei een internationaler karakter mag krijgen. Zeven op de tien zeggen het herdenken van alle oorlogsslachtoffers belangrijker te vinden dan alleen de Nederlandse slachtoffers.
En zes van de tien ondervraagden geloven dat een herdenking samen met andere landen leidt tot een sterkere gemeenschappelijke verbondenheid.
"Die uitkomst intrigeert me", reageert directeur Theo Vleugels van de stichting. "Het idee is dat herdenken meer moet zijn dan terugkijken alleen. In Nederland is herdenken nog heel slachtoffergericht en heel intern gericht. De nationale herdenking is een herdenking voor Nederlandse oorlogsslachtoffers. Als je herdenken naar de jeugd wil brengen, dan moet je breder kijken naar het verleden zonder dat je slachtoffers tekortdoet", aldus Vleugels in het NOS Radio 1 Journaal.
Je moet ook naar de schaduwkant kijken. Anders vertel je maar een half verhaal.
"Het gaat dan ook om schaduwkanten van de oorlog, om de mensen die weggekeken hebben of die verraad gepleegd hebben. Dat beeld hoort ook bij de Tweede Wereldoorlog en dat speelt nu geen rol bij herdenken", aldus Vleugels.
De directeur van de stichting pleit ervoor om het beeld van herdenken in de toekomst te verbreden. "We moeten durven kijken naar de zwartere kanten van het Nederlandse optreden. Als je dat verbreedt naar nieuwe conflicten, denk aan Nederlands-Indië, dan is daar meer over te zeggen dan alleen de slachtofferkant. Je moet bij herdenken ook dat aspect betrekken, omdat je anders maar een half verhaal vertelt."
Veel Nederlanders hebben geen actieve herinnering aan oorlog, benadrukt hij. "Je staat met een groep te herdenken die de verhalen alleen hebben gehoord. Maar vluchtelingen weten wat oorlog teweegbrengt. Als je die mensen erbij kunt betrekken, dan zou je helderder kunnen krijgen hoe verschrikkelijk oorlog kan zijn en wat je zelf kunt doen om een oorlog te voorkomen."
