Expo 2020 van start: hoe duurzaam is een wereldtentoonstelling in de woestijn?

• Ivo Landman

  redacteur Online

Met knallend vuurwerk, lichtshows en artiesten van wereldfaam als Andrea Bocelli en Ellie Goulding is vanavond, met een jaar uitstel vanwege corona, de Expo 2020 in Dubai losgebarsten. Tot 31 maart volgend jaar is de wereldtentoonstelling open en ook Nederland doet mee, met een duurzaamheidspaviljoen. Alleen, hoe duurzaam is een Expo in een door olie groot geworden emiraat midden in de woestijn waar je vrijwel alleen maar met het vliegtuig kan komen?

Het Nederlandse paviljoen is in ieder geval het summum van duurzaamheid, verzekert Carel Richter, de Nederlandse consul-generaal in Dubai. Terwijl veel landen hun paviljoens angstvallig verborgen houden tot de opening, mocht hij als "proefkonijn" al wel een paar keer het Nederlandse bouwwerk in. Hij is onder de indruk. "Ik vind het waanzinnig wat we daar neer hebben gezet. Een kegel van achttien meter hoog met allemaal voedzame plantjes en daarbinnen paddenstoelen die ervoor zorgen dat die plantjes het nog beter doen."

De opening van de Expo 2020 in Dubai was een audiovisueel spektakel:

Minstens even bijzonder zijn volgens hem de zonnepanelen die aan glas-in-lood doen denken. Die voorzien het hele paviljoen van stroom. Ook indrukwekkend is de installatie voor het "oogsten" van water: maar liefst 800 liter per dag weet het apparaat aan de droge woestijnlucht te onttrekken. Het water gaat naar de plantjes in de kegel. Al met al is het paviljoen volledig circulair.

Een impressie van het Nederlandse paviljoen:

Richter weet dat het hele expoterrein verder niet bepaald klimaatneutraal is. Er is een stadje uit de woestijngrond gestampt en de organisatie verwacht er miljoenen bezoekers. Vliegmaatschappijen Emirates en Etihad bieden gratis Expo-tickets bij hun vluchten aan. Hoe rijmt zich dat met duurzaamheid, een van de grote thema's van de Expo?

"Goede vraag", zegt Richter. Hij wijst erop dat juist een emiraat als Dubai, dat in de toekomst niet afhankelijk kan blijven van olie, met grote uitdagingen kampt. "Dat je in een woestijn maar heel weinig kan, is juist de reden waarom de energietransitie hier zo hoog op de agenda staat."

De Golfstaat kijkt met veel belangstelling naar de Nederlandse expertise op het gebied van water, zegt de consul. "Daarom zijn we hier, in het kader van het vermarkten van die kennis. Nederland heeft een enorme historie opgebouwd op het gebied van watermanagement. Ik merk dat ze hier zeggen: dit is waar we heen willen."

De organisatie van de Expo 2020 kreeg de afgelopen maanden vooral kritiek op iets heel anders: de omstandigheden waaronder arbeidsmigranten moesten werken. Sommige bouwbedrijven namen paspoorten in beslag en hebben hen lange uren laten werken onder ongezonde omstandigheden. Het Europees Parlement riep de EU-lidstaten en andere landen om die reden vorige maand nog op niet deel te nemen aan de Expo.

Richter benadrukt dat dat soort slechte arbeidsomstandigheden niet aan de orde waren bij de bouw van het Nederlandse paviljoen. "Er is zorgvuldig onderzoek gedaan naar de omstandigheden van de arbeidskrachten, zelfs bij de hotels waar ze verbleven."

Daarnaast ziet hij in de oproep van het Europarlement - buiten het feit dat de Nederlandse bijdrage al zo goed als af was - geen reden om weg te blijven bij het evenement. "Het is vooral belangrijk de dialoog met de autoriteiten aan te gaan en zelf het goede voorbeeld te geven. Zo'n resolutie van het Europees Parlement is daarbij ook belangrijk, om iedereen scherp te houden."