Nieuwe gaswinning onder de Waddenzee lijkt nauwelijks tegen te houden
De NAM mag op een nieuwe locatie gas winnen onder de Waddenzee, als het aan demissionair minister Stef Blok van Economische Zaken en Klimaat ligt. Dat is zeer tegen de zin van natuurorganisaties, de Friese Provinciale Staten en de gemeente Noordoost-Friesland. De Tweede Kamer gaat er vandaag over in debat met de minister, die meerdere redenen heeft om toch door te zetten.
Volgens Blok moet hij wel akkoord gaan met het winningsplan, zoals dat door de NAM is opgesteld. "Er is op dit moment geen aanwijzing voor onherstelbare schade aan het Waddengebied. En daarom kan ik de winning niet weigeren", zei hij maandag bij zijn bezoek aan het aan de Waddenzee gelegen Friese dorp Ternaard.
Voorzorgsbeginsel
Volgens advocaat Erwin Noordover, gespecialiseerd in mijnbouwwetgeving, heeft Blok daarin gelijk. "De wet geeft de minister een beperkt lijstje van mogelijke gronden om het winningsplan niet goed te keuren. Als geen van die gronden zich voordoet, bijvoorbeeld omdat er geen schade aan natuur of milieu optreedt, moet het winningsplan worden goedgekeurd", zegt Noordover.
De Waddenvereniging stelt dat de minister wel degelijk kan ingrijpen, uit voorzorg. "De Mijnbouwwet geeft minister Blok sinds een aantal jaren de mogelijkheid een vergunning te weigeren", stelt Frank Petersen van de Waddenvereniging. "Hij kan besluiten dat het Waddengebied bij nader inzien niet geschikt is vanwege de nadelige gevolgen voor natuur en milieu".
Ook de minister van Landbouw, Natuur en Visserij kan gaswinning in het natuurgebied voorkomen, zegt Petersen. "Binnen de wet natuurbescherming, waar LNV over gaat, is er veel beleidsruimte om toestemming te weigeren. Niet alleen gevolgen voor de natuur kunnen argumenten zijn. Ook iets 'niet passend' vinden vanwege de Werelderfgoedstatus kan een argument zijn", meent Petersen.
Volgens advocaat Noordover heeft een rechtsgang op grond van het voorzorgprincipe weinig kans van slagen. Daar gaat de rechter bijna nooit in mee. "In dit eindstadium van de vergunningsprocedure is stoppen eigenlijk geen optie meer: de winningsvergunning is al verleend en het gaat nu nog om de goedkeuring van het winningsplan."
De minister zou, zoals de Waddenvereniging voorstelt, toch kunnen stoppen, maar dat heeft dan verstrekkende gevolgen, zegt Noordover. "Hij kan zeggen dat specifiek voor de Waddenzee geldt dat de natuur daar belangrijker is dan industrie. Maar dat is dan een politieke keuze die breder is dan de nu voorliggende vraag van goed- of afkeuring van het winningsplan", licht hij toe.
Zo'n besluit heeft behalve financiële consequenties ook gevolgen voor andere industriële activiteiten en mijnbouw in het gebied, waarschuwt Noordover. Er liggen meer gasvelden in het Waddengebied, maar er wordt ook zout gewonnen. Dat zou dan ook niet meer kunnen.
Leveringszekerheid
Niet alleen wetgeving maakt het lastig van gaswinning in de Waddenzee af te zien. Ook de leveringszekerheid van gas aan Nederlandse huishoudens en industrie is iets om rekening mee te houden.
Sinds het dichtdraaien van de gaskraan in Groningen moet er een nieuwe balans worden gevonden. En dat valt nog niet mee. Op dit moment zijn de gasopslagen voor de winter maar voor de helft gevuld. Normaal zitten die in deze tijd van het jaar zo goed als vol. Als het een koude winter wordt kan dat voor problemen gaan zorgen. Meer en langer gas halen uit Groningen is geen optie. De NAM is al gasputten aan het sluiten.
Betrouwbare overheid
Voor de gaswinning op zee is de medewerking van gasproducenten noodzakelijk. Arendo Scheurs, directeur van de belangenorganisatie van Nederlandse olie- en gasproducenten Nogepa, wijst erop dat Nederland niet alleen afhankelijk zou moeten zijn van Russisch gas. "Elke kuub gas die we produceren hoeven we niet te importeren" zegt Schreurs. "Bovendien is het importeren van gas uit Rusland veel vervuilender dan het winnen van gas uit kleine gasvelden"
Voor gasproducenten is het van belang dat het overheidsbeleid wordt doorgezet om de winning van Nederlands gas mogelijk te blijven maken en te stimuleren. Zij kunnen sinds 1 januari extra investeringsaftrek krijgen als zij gasvelden op de Noordzee in gebruik nemen. Dat moet hen aanmoedigen deze velden op zee te ontginnen.
"Stabiel en voorspelbaar overheidsbeleid is daarbij van belang", zegt Scheurs "of het nu gaat over gaswinning op zee of op land. Beleid waarbij je weet dat wanneer je aan de strenge voorwaarden voor mijnbouwprojecten voldoet, je ook daadwerkelijk een vergunning krijgt. En waarbij de maatschappij en de politiek weet dat die gaswinning ook veilig en verantwoord kan. Dan durft de industrie te investeren in de gasvoorziening van Nederland".
