Gemeenteraad Utrecht wil wijzigen slavernij-achternaam makkelijker maken

De gemeenteraad van Utrecht heeft een motie aangenomen om het makkelijker te maken voor Nederlanders om hun achternaam te wijzigen als die een link met het slavernijverleden heeft. Het veranderen van een achternaam brengt hoge kosten en veel papierwerk met zich mee.

Wie nu in Nederland een andere achternaam wil, moet daarvoor een verzoek indienen bij Justis, de screeningsdienst van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dat kost minimaal 835 euro. Dan wordt bepaald in hoeverre diegene last heeft van de achternaam.

Wanneer een verzoek wordt ingediend voor het wijzigen van een achternaam met een oorsprong in het koloniaal verleden wordt een verplicht psychologisch onderzoek ingesteld. Samen met het verzoek bij Justis kan dat tot enkele duizenden euro's oplopen. En als het verzoek wordt afgewezen, krijgen mensen hun geld niet terug.

Onderzoek naar haalbaarheid

In de motie staat ook dat moet worden gekeken om samen met Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en het Rijk dergelijke naamsveranderingen kosteloos te maken. Ook de kosten van het psychologische onderzoek zouden wat betreft de gemeenteraad vergoed moeten worden.

Hoeveel inwoners van Utrecht hun achternaam met een koloniale achtergrond willen wijzigen, is nog niet bekend. De gemeente verwacht dat in december te weten. Ook dan moet duidelijk zijn of het haalbaar is voor de gemeente om de kosten te vergoeden.

De discussie over het eventueel gratis wijzigen van de achternaam wordt ook in Rotterdam en Amsterdam gevoerd. Ook daar is niet precies duidelijk hoeveel mensen hun slavernij-achternaam willen wijzigen.

In 2020 zijn ruim 2800 verzoeken ingediend om een achternaam te wijzigen. Sinds september vorig jaar is er één verzoek binnengekomen om de achternaam te veranderen omdat die een link heeft met slavernij.

Volgens emeritus hoogleraar Rechtsvergelijking en Internationaal Privaatrecht René de Groot wil dat niet meteen zeggen dat het onderwerp niet leeft, zegt hij tegen Nu.nl. "De hoge kosten voor een naamswijziging kunnen voor mensen die dat zouden willen een grote hobbel opwerpen." Hij denkt dat daardoor een vertekend beeld kan ontstaan.