Afghaanse ontheemden in Kabul aan het woord: 'Ze doden alle mannen'
Terwijl de Taliban steeds dichterbij de Afghaanse hoofdstad Kabul komen, zijn honderdduizenden Afghanen op de vlucht voor het geweld in het land. De Afghaanse onafhankelijke mensenrechtencommissie (AIHRC) schat dat de afgelopen drie maanden een miljoen mensen ontheemd raakten. Het vluchtelingenagentschap UNHCR schat het aantal in op 400.000 sinds het begin van dit jaar, waarvan 250.000 sinds begin mei.
Het grootste deel, 80 procent, zijn vrouwen en kinderen. Deze aantallen komen bovenop de 2,9 miljoen Afghanen die aan het eind van 2020 al ontheemd waren.
De UNHCR roept buurlanden van Afghanistan op de grenzen open te houden, gezien de steeds groter wordende humanitaire crisis. Voor de meeste mensen is het heel moeilijk het land te verlaten. Een deel van hen kan terecht bij familieleden in veiligere steden of dorpen; anderen worden opgevangen in vluchtelingenkampen.
Ongeveer 120.000 mensen zouden vanuit heel het land naar Kabul zijn gevlucht, waar zij over een aantal kampen zijn verdeeld. Drie van hen vertellen hun verhaal.
Jawed, een vader van zes, zit nu vijf dagen in Kabul. Hij komt uit de stad Pul-e-Khumri in de noordelijke provincie Baghlan, die woensdag in handen viel van de Taliban. "Er wordt gevochten, nu. De situatie is slecht. De Taliban dwingen de mensen hen drie keer per dag eten te geven. Elk huishouden moet dagelijks voor tien borden rijst zorgen, naast thee en andere dingen. Ik kan dit niet opbrengen."
Jawed besloot met zijn vrouw en zes kinderen naar Kabul te vluchten. "We zaten gevangen tussen het vuur van de Taliban en de regeringstroepen. Ik had een auto en een eigen huis, ik had alles. Maar nu heb ik geen werk meer. Als ik alleen was geweest, dan was ik daar gebleven. Vanwege mijn kinderen ben ik vertrokken. Mijn broers zijn nog daar met hun gezinnen, maar zij proberen ook naar Kabul te komen."
Het leven in het kamp is zwaar, zegt Jawed. "Niemand kijkt naar ons om. Van de overheid heeft niemand ons bezocht, of gevraagd wie we zijn en waar we vandaan komen. De omstandigheden zijn niet goed. We kunnen 's nachts niet slapen. De kinderen lijden hieronder." Jawed hoopt dat de regeringstroepen blijven vechten tegen de Taliban, en niet opgeven. Maar hij hoopt ook dat de internationale gemeenschap bij de strijd zal helpen. "We willen in vrede leven, zodat onze kinderen naar school kunnen en we 's nachts kunnen slapen."
Sheila, een moeder van drie, is gevlucht uit haar geboortedorp in de noordelijke provincie Jawzjan, die vorige week als tweede in handen van de Taliban viel. "Het is de derde keer in mijn leven dat ik heb moeten vluchten. De eerste twee keer ging ik naar Pakistan."
Dit keer wist ze na de inval van de Taliban uit haar dorp te ontsnappen, maar niet op tijd: ze maakte alsnog angstige momenten mee, vertelt ze. "De Taliban kwamen 's nachts ons dorp in, toen we sliepen. Ze kwamen van vier kanten aan en kwamen onze huizen in. Ze vermoordden alle mannen en jongens. Ze werden 's nachts uit hun huis gehaald en vermoord, omdat ze voor de overheid of de politie zouden hebben gewerkt. Alle mannen die er waren, werden vermoord."
Sheila's echtgenoot kon vluchten, maar andere familieleden overleefden het niet. Ze is dan ook bang voor wat er kan gebeuren als de Taliban ook in Kabul de macht grijpen. "Ik ben bang dat ze vrouwen zullen slaan, jongens zullen vermoorden, niemand naar school zullen laten gaan. Het zou een groot probleem zijn."
Veel vertrouwen in de regering en de elite van het land heeft Sheila niet meer. "De mensen die veel geld hebben, zullen wegrennen en hun kinderen zullen in andere landen studeren, zoals Dubai. President Ghani weet dit ook. Maar wat kunnen de arme mensen hier doen? Ik wil de internationale gemeenschap vragen te proberen om ons vrede te brengen."
Ik ben heel bang, omdat ze zeggen dat de Taliban meisjes meenemen en hen slecht behandelen.
Een meisje van 13 (identiteit bij de redactie bekend) is met haar ouders en zusje vanuit Kunduz gevlucht. Drie dagen geleden bereikten ze Kabul met een huurauto. "Er werd al lange tijd gevochten waar wij wonen. Daarom ben ik al een maand niet naar school geweest. Nu is het oorlog en daarom zijn we hier gekomen."
Het is moeilijk in het vluchtelingenkamp waar ze logeert. "We krijgen weinig hulp en de situatie is niet goed georganiseerd. 's Nachts is het al best koud, maar we hebben geen dekens. Overdag is het heel heet. Daardoor werd mijn kleine zusje ziek, maar we hebben geen medicijnen." Haar gezin is niet rijk. Haar vader werkte in een bakstenenfabriek en ze woonden in een gehuurd huis met een enkele kamer. Zelf hoopt ze dokter te worden. "Dan kan ik voor andere mensen zorgen en zieken behandelen."
Ze maakt zich zorgen dat haar toekomstdroom geen kans krijgt, als de Taliban de macht grijpen. Uit gebieden waar ze al heersen, komen verhalen over gesloten scholen en gedwongen huwelijken van meisjes van 12 jaar en ouder met Talibanstrijders. "Ik ben heel bang, omdat ze zeggen dat de Taliban meisjes meenemen en hen slecht behandelen."
Het meisje hoopt vooral dat ze niet vergeten wordt, nu steeds meer landen hun eigen burgers terughalen. "Mijn boodschap aan de internationale gemeenschap is dat ze Afghanistan in hun gedachten moeten houden."
NOS op 3 maakte een explainer over de huidige situatie in Afghanistan - maar ook over hoe het het land hier gekomen is. Bekijk 'm hier:
