Gedumpt, ongevaccineerd en gedragsproblemen: 'De drempel voor een huisdier is te laag'

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

Met tijd over, het vele thuiszitten en sociaal isoleren leek het veel Nederlanders een leuk idee: een huisdier aanschaffen. Volgens schattingen van dierenwelzijnsorganisatie Sophia-Vereeniging hebben het afgelopen jaar een tot anderhalf miljoen Nederlanders een huisdier aangeschaft.

Door toenemende vraag hebben dierenverkopers hun aanbod vergroot, door extra te fokken of door dieren uit het buitenland te importeren.

Uit een rondgang van de NOS blijkt dat verschillende asielen en opvangcentra het druk hebben. Knaagdieren worden soms gedumpt in het wild. Hondentrainers hebben het druk en dierenartsen maken zich zorgen om ongevaccineerde import-pups. Dierenwelzijnsorganisaties wijten de problemen aan het gemak en de impulsiviteit waarmee huisdieren worden aangeschaft.

Bij Dierenopvang Amsterdam is het niet alleen druk met honden, maar ook met katten en konijnen:

"Er waren voor corona al veel misstanden in de hondenhandel", zegt Karen Soeters van dierenwelzijnsorganisatie House of Animals. "Toen was de gemiddelde vraag 150.000 honden per jaar, waarvan 60.000 tot 80.000 uit het buitenland kwamen."

Volgens Gerrit Hofstra van brancheorganisatie Dibevo is het ongrijpbaar hoeveel geld er wordt verdiend aan hondenhandel. "We gaan ervan uit dat er in coronatijd 400.000 honden zijn bijgekomen. Een hond kost 600 tot 1000 euro. Reken maar uit om hoeveel geld dat gaat." Een schatting uit 2012 is dat er jaarlijks zo'n 1,3 miljard euro verdiend wordt aan hondenhandel in Europa.

Betaalde advertenties

House of Animals beschuldigt Marktplaats ervan illegale hondenhandel te faciliteren en pleit voor meer toezicht. Het online platform laat weten in de eerste zes maanden van 2021 het aanbod van dieren met 20 procent te hebben zien stijgen. Maar als je 2021 vergelijkt met 2019 is het aantal juist met 43 procent afgenomen, zegt Marktplaats. Dat komt door nieuwe regelgeving die sinds 2019 geldt.

Door die regelgeving moeten adverteerders betalen voor het plaatsen van een advertentie, waardoor gegevens van verkopers bekend zijn bij het platform. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die de controle uitvoert, kan deze naar believen opvragen.

"Wij houden risicogericht toezicht", zegt een woordvoerder van de NVWA. "Dat betekent dat we inspecties uitvoeren waar we overtreding groot achten. Omdat we niet alle handelaren en fokkers kunnen controleren, roepen we mensen die een hond willen kopen ook op om zelf goed op te letten." De NWVA heeft een lijst met zaken waar kopers op moeten letten bij aanschaf van een puppy.

Marktplaats laat weten in gesprek te zijn geweest met House of Animals. "Maar we verschillen van mening over de aanpak. We overleggen met dierenrechtenorganisaties en willen voorlichting voor gebruikers verbeteren."

'Niet te nauw nemen'

Wat controle lastig maakt, is dat een groot deel van de dierenhandel buiten het zicht plaatsvindt. Officieel moeten pups ui het buitenland minimaal 15 weken oud, gevaccineerd en aangemeld zijn bij een Europees volgsysteem. "Maar we weten dat dit in de praktijk niet altijd gebeurt", zegt Piko Fieggen van de Dierenbescherming. "Open grenzen maken controle lastig en we weten dat dierenartsen in het buitenland het niet altijd te nauw nemen met vaccineren."

Daardoor nemen sommige hondenziektes toe. Een woordvoerder van dierenartsenketen AniCura: "Dieren uit het buitenland zijn doorgefokt, niet of niet goed ingeënt en ontwormd en brengen daardoor allerlei ziektes mee naar Nederland."

'Afleiding en knuffelen'

Een deel van de impulsaankopen eindigt in asielen of ze worden - met een vakantie in het vooruitzicht - gedumpt in de natuur. Directeur van Sophia-Vereeniging Steffie van Horck: "Mensen wilden afleiding en knuffelen tijdens corona, maar dachten niet na over wat een huisdier op de lange termijn betekent. De gevolgen daarvan zie je in de asielen en opvangcentra."

Niet overal overigens. Zo ziet de Dierenbescherming in hun asielen geen toename van het aantal honden en katten, alleen een verdubbeling in het aantal konijnen, waarschijnlijk door moeilijk te plannen vakanties.

Maar Dierenopvang Amsterdam, de grootste van Nederland, heeft het wel druk. "We zijn gestopt met nieuwe aanmeldingen, we zitten helemaal vol", zegt een medewerker. "De honden die we sinds corona erbij hebben zijn druk en vragen meer begeleiding en toezicht."

'Drempel voor huisdier te laag'

Ook de Dierenbescherming maakt zich zorgen om coronapups. Fieggen: "De honden die zijn opgegroeid tijdens corona zijn niet gewend aan drukke straten of aaiende mensen, terwijl voor honden socialisatie heel belangrijk is. Als het drukker wordt, kan dat tot problemen leiden."

Hondentrainers mochten maanden niet open, waardoor de puppy's die training nodig hadden inmiddels geen pup meer zijn. Van Horck zegt dat de gedragsproblemen het meest zichtbaar zijn bij honden. De rest is volgens haar minder zichtbaar, omdat die dieren achter de voordeur blijven en problematisch gedrag niet altijd wordt herkend.

"De drempel voor een huisdier is veel te laag", zegt Van Horck. "Een klik en je hebt een dier. De regels voor het kopen en verkopen van dieren moet veel strikter. Als iedereen straks weer naar school en werk gaat, houd ik mijn hart vast."