Klimaatexperts: IPCC-rapport alarmerend voor Nederland

• 

  Heleen Ekker

  redacteur Klimaat en Energie

Klimaatonderzoekers en waterexperts noemen het nieuwe IPCC-rapport verontrustend en alarmerend voor Nederland. Zowel de toename in weersextremen als de zeespiegelstijging kunnen in ons land grote gevolgen hebben.

"Het is zeker een alarmerend rapport, de urgentie spat ervan af", zegt Rob van Dorland van het KNMI en betrokken bij het IPCC. "Binnen tien jaar zitten we waarschijnlijk al op 1,5 graad opwarming, en dat betekent dat we nu echt werk moeten maken van het terugdringen van broeikasgassen."

Ook áls het lukt om de opwarming te beperken tot 1,5 graad, zullen de gevolgen volgens Van Dorland nog steeds groot zijn en leiden tot meer extreem weer.

"Dat geeft behoorlijk wat negatieve effecten. Bijvoorbeeld extreme regenval, maar ook extreme droogte." Klimaatverandering is niet meer iets van de toekomst, zegt hij. "Het rapport laat heel goed zien dat we al midden in klimaatverandering zitten, voor wat betreft extreem weer maar ook qua zeespiegelstijging. We weten dat de temperatuur sowieso nog verder omhoog gaat. Dat betekent dat de extreme weersverschijnselen intensiever en frequenter zullen optreden."

Swipe om te zien hoe neerslaghoeveelheden en temperatuur zich volgens het IPCC kunnen ontwikkelen:

Ook Hetty Klavers van de Unie van Waterschappen noemt het rapport verontrustend. Elk nieuw klimaatrapport lijkt ernstiger te zijn dan het vorige, zegt ze.

"De belangrijkste boodschap is dat het echt heel hard werken is om Nederland klimaatbestendig te maken. Het is een onderstreping van wat we in de praktijk al zien. Het klimaat verandert, het wordt extremer. Na drie droge zomers zitten we nu middenin een zomer met wateroverlast. Dat noopt tot veel maatregelen."

Die maatregelen kosten veel geld. "Wij geven als waterschappen nu al 1,8 miljard euro per jaar uit, maar er zal nog meer geld naartoe moeten", zegt Klavers. Er wordt gewerkt aan een groot dijkversterkingsprogramma "en daar moeten we in volle vaart mee vooruit".

Daarnaast moet er volgens haar bij de inrichting van het land steeds meer rekening worden gehouden met het klimaat, bijvoorbeeld bij de keuze voor plekken waar gebouwd wordt. "Zorg ervoor dat het water de ruimte krijgt, anders zoekt het water zelf die ruimte. We zien in Limburg wat er dan gebeurt."

Zeespiegelstijging

Voor een laag gelegen land als Nederland zijn de inzichten over de toekomstige hoogte van de zeespiegel van het grootste belang. In het IPCC-rapport is de verwachte zeespiegelstijging naar boven bijgesteld, tot maximaal ongeveer een meter gemiddeld wereldwijd aan het einde van deze eeuw.

Daarbij kijken klimaatwetenschappers vooral naar de ijskap op Antarctica, omdat daar de grootste hoeveelheid ijs ter wereld ligt. "Als de processen op Antarctica echt uit de hand lopen", zegt Van Dorland, "dan kunnen we in 2100 twee meter zeespiegelstijging bereiken. En in 2150 zelfs vijf meter."

Deze laatste getallen zijn nog niet 'hard', zegt hij. "Het zijn alarmerende, maar zachte conclusies, omdat er nog zoveel onzekerheid over is. Maar ook Nederland heeft gevraagd om toch juist dit soort conclusies in de samenvatting te zetten, omdat ze zo beleidsrelevant zijn. Niet alleen voor Nederland, maar ook voor andere landen die een kustlijn hebben die niet veel kan hebben qua zeespiegelstijging."

Actie: meer ruimte voor water

Volgens de Unie van Waterschappen kan Nederland zich goed voorbereiden op één meter zeespiegelstijging, maar als het meer wordt, moeten er nog meer maatregelen komen. "We kunnen een meter aan, maar we moeten ons niet alleen blind staren op de zeespiegelstijging", zegt Klavers. "Het weer verandert ook erg, er komen veel meer periodes van droogte of alleen maar regenval, dus het hele plaatje in Nederland gaat anders worden."

"Dit rapport leert ons dat klimaatverandering echt heel snel gaat", benadrukt Klavers. "Wij denken aan het versterken van dijken, van duinen, aan het geven van meer ruimte aan water voor als de regen met bakken uit de hemel komt, maar ook het bergen van water voor periodes van droogte, zodat je zorgt dat het water er is als je het nodig hebt en dat het weg is als je het weg wilt hebben."

Los van de maatregelen om het land klimaatbestendig te maken, moet er volgens Klavers toch vooral ook naar de oorzaak, de uitstoot van broeikasgassen, gekeken worden.

"Voorlopig gaan we het in Nederland redden. Maar wij vinden als waterschappen dat we ook alle kaarten moeten zetten op het voorkomen van verdere klimaatverandering. Daar doen we zelf ook het nodige aan. Ik vind dat we verplicht zijn om ervoor te zorgen dat het niet nog verder uit de rails loopt."