Gouden medaille Israëlische turner zwengelt discussie over huwelijkswetten weer aan

Toen Artem Dolgopyat zondag op het turnonderdeel vloer goud won voor Israël, had hij ongetwijfeld niet vermoed dat die historische prestatie - het was de tweede gouden medaille ooit voor Israël op de Olympische Spelen - een historische discussie in het land opnieuw zou oprakelen: die over de huwelijkswetten.

Toch is dat precies wat er gebeurde. Dolgopyat mag niet trouwen in Israël, omdat hij officieel niet joods is. Zijn moeder beklaagde zich daar publiekelijk over, nadat de turner zijn medaille had behaald.

Israël kent geen burgerlijk huwelijk, alleen religieuze huwelijken. Dat betekent dat joden alleen met joden kunnen trouwen, moslims alleen met moslims, christenen alleen met christenen en Israëliërs die niet tot een erkende religieuze groep behoren in het geheel niet. Het is seculiere Israëliërs al jaren een doorn in het oog, maar ze stuiten op de politieke macht van religieuze partijen in het parlement.

Dolgopyat emigreerde op zijn twaalfde van Oekraïne naar Israël. Iedereen die minstens één joodse grootouder heeft, kan op basis van de Israëlische Wet op Terugkeer aanspraak maken op een Israëlisch paspoort. En dat heeft Dolgopyat. Maar de orthodox-religieuze wetten zijn strenger. Die zeggen dat je officieel alleen joods bent als je een joodse moeder hebt, en die heeft de turner niet. De rest van zijn familie is wel joods.

Trots van Israël

De religieuze wetten zijn leidend in het geval van een huwelijk en dus kan Dolgopyat niet trouwen in Israël. Zijn moeder liet zich erover uit in een interview met een Israëlische radiozender, na zijn winst: "Hij heeft een vriendin met wie hij al drie jaar samenwoont, maar hij kan niet trouwen."

Politici grepen dat vervolgens aan om de discussie opnieuw aanhangig te maken. Minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid liet in Israëlische media optekenen: "Het is ondraaglijk dat iemand namens ons kan strijden op de Spelen, ons kan vertegenwoordigen en een gouden medaille kan winnen, maar niet kan trouwen in Israël." Hij voegde daaraan toe alles te zullen doen wat in zijn macht ligt om een burgerlijk huwelijk ook in Israël mogelijk te maken.

Dolgopyat werd vandaag bij terugkomst gehuldigd in Israël:

"De trots van Israël op het podium, maar een tweederangs burger onder de choepa", twitterde minister van Toerisme Yoel Razvozov. De choepa is een baldakijn waaronder een joodse huwelijksceremonie voltrokken wordt. "Het is niet logisch dat het rabbinaat van het land dat hij met eer vertegenwoordigt hem geen basale burgerrechten toekent, zoals kunnen trouwen in Israël."

Voormalige Sovjet-Unie

Razvozov zal een speciale betrokkenheid bij de discussie voelen. Als judoka heeft hij Israël vertegenwoordigd op de Olympische Spelen in 2004 en net als Dolgopyat is hij een immigrant uit de voormalige Sovjet-Unie. Het zijn vooral immigranten uit die regio die in hetzelfde huwelijksschuitje zitten als Dolgopyat; wel een joodse afkomst, maar niet in staat in Israël te trouwen. Naar schatting gaat het om 400.000 mensen.

Ook andere groepen worden door de wet getroffen, zoals stellen met een verschillende religieuze achtergrond, van hetzelfde geslacht of mensen die zich bij een niet-orthodoxe stroming tot het jodendom bekeerd hebben.

Willen zij toch trouwen, dan moeten ze zich in allerlei bochten wringen. Een orthodox-joodse bekering is een optie, maar de meesten kiezen voor een huwelijk in het buitenland. Israël erkent burgerlijke huwelijken van andere landen wel. Om die reden wijken veel Israëliërs uit naar Cyprus, om daar te trouwen.

Het paar zelf lijkt zich overigens minder druk te maken om de discussie. Dolgopyats vriendin Maria Seikovitch zei op de Israëlische tv dat ze "de regels van het spel begrepen". Artem Dolgopyat wilde vooral dat de aandacht uit zou gaan naar zijn sportieve prestatie. Hij liet zich niet over de huwelijkskwestie uit. "Dit zijn dingen die ik in mijn hart wil houden. Het is niet juist om er nu over te praten."