Het proces tegen kardinaal Becciu: geloof en geld, een duivelse mix

• Andrea Vreede

In Vaticaanstad is vanochtend een historische rechtszaak begonnen. Voor het eerst moet een kardinaal voor de 'wereldlijke rechter' van het ministaatje verschijnen.

En het gaat niet zomaar om een een kardinaal: Angelo Becciu (73) bekleedde van 2011 tot 2018 de derde post binnen de hiërarchie van de Romeinse Curie, het bestuur van de Rooms-Katholieke Kerk. Hij leidde daar het Secretariaat voor Algemene Zaken; vrij vertaald het ministerie van Binnenlandse Zaken.

In die positie was hij betrokken bij de financiële investeringen die de Kerk over de hele wereld doet om inkomsten te genereren. Behalve de giften van gelovigen en de verkoop van souvenirs en publicaties brengen alleen de verhuur van onroerend goed en de entreekaartjes van de Vaticaanse Musea geld in het laatje.

Ondertussen moeten wel de salarissen en de pensioenen van personeelsleden en medewerkers worden betaald. Ook moeten de pauselijke gezanten in het buitenland en het uitdragen van de missie van de Kerk door bijvoorbeeld de Vaticaanse media worden gefinancierd. Plus het onderhoud van de vele monumenten, gebouwen en kerken die de Kerk in haar bezit heeft.

De flop van de Chelsea-deal

Geld investeren is dus normaal. Maar tussen 2014 en 2016 raakte toen nog aartsbisschop Becciu betrokken bij de investering van dik 200 miljoen euro in een luxepand in de Londense wijk Chelsea. Daar zou een voormalig gebouw van warenhuis Harrods verbouwd worden tot chique appartementen.

Financiële bemiddelaars zouden Becciu en zijn staf ervan overtuigd hebben dat hier veel winst viel te behalen. Om voldoende te kunnen inleggen, zou Becciu geput hebben uit geld van de Petruspenning, de giften van gelovigen voor de armen, en zelfs uit het persoonlijke fonds voor liefdadigheid van paus Franciscus. Maar de deal liep fout, mede als gevolg van brexit, en het geld ging verloren. In de boeken zou hier niets van terug te vinden zijn.

De val van de kardinaal

Ondertussen werd Becciu belangrijker. In 2018 werd hij hoofd van de Congregatie voor Heiligverklaringen en kreeg hij zijn kardinaalshoed van de paus. Twee jaar later brachten Italiaanse onderzoeksjournalisten de mislukte investering in Londen aan het licht en publiceerden ook hoe kardinaal Becciu jarenlang met geld van de Kerk zijn familieleden zou hebben bevoordeeld.

Als pikant detail kwam ook het verhaal bovendrijven van een flamboyante dame, Cecilia Marogna, die naar eigen zeggen in opdracht van Becciu geheime humanitaire missies in Afrika en Azië zou hebben uitgevoerd. Met de honderdduizenden euro's die zij van de kardinaal ontving zou ze in samenwerking met verschillende geheime diensten geprobeerd hebben gijzelaars vrij te krijgen. In werkelijkheid bleek veel van het geld besteed te zijn aan dure kleding en accessoires.

Na publicatie van de artikelen vloog Becciu meteen de laan uit. Paus Franciscus onthief hem van zijn functie en ontnam hem de rechten die horen bij zijn kardinaalstitel. In naam is Becciu nog kardinaal, maar hij mag niet meer meestemmen in een conclaaf en ook niet kandidaat zijn voor het pausschap. Becciu ontkent de beschuldigingen met klem en zegt het slachtoffer te zijn van een lastercampagne.

Grote schoonmaakoperatie van Franciscus

Behalve kardinaal Becciu en Cecilia Marogna staan nog acht andere verdachten voor de rechter. Het gaat onder andere om medewerkers van Becciu, een bankier, een advocaat, de financiële bemiddelaar van de Chelsea-deal, een accountant en zelfs de twee voormalige topmannen van de eigen Vaticaanse toezichthouder.

De aanklachten zijn: verduistering, machtsmisbruik, corruptie, witwassen, fraude en het aanzetten tot meineed. Het is duidelijk dat dit proces een mijlpaal vormt in de pogingen van paus Franciscus om de misstanden in de Romeinse Curie aan te pakken. Niet voor niets heeft hij een gepensioneerde Romeinse officier van justitie tot president van de Vaticaanse rechtbank benoemd.

Wegens ruimtegebrek in de kleine rechtszaal vinden de zittingen plaats in een speciaal omgebouwde zaal in de Vaticaanse musea. Hoelang het proces zal duren en wat de uitkomsten zullen zijn is uiteraard onbekend. Maar aangezien Vaticaanstad slechts over één kleine cel beschikt, verwachten velen dat, in geval van een veroordeling, in ieder geval aan de kardinaal op termijn gratie zal worden verleend.