Spartanen Van Gaal, Blind en Fraser: van het wonder van Hamburg naar Oranje?

Hamburg. Voor de meeste voetbalfans met een hart voor Oranje een naam die warme herinneringen oproept. Herinneringen aan die dinsdagavond in 1988, waarop het Nederlands elftal wraak nam voor de verloren WK-finale van 1974.

De dag waarop Marco van Basten mensen in huilen deed uitbarsten met zijn schuiver in de verre hoek, onbereikbaar voor de West-Duitse doelman Eike Immel. De goal die de opmaat vormde naar de Europese titel.

Voor mensen uit de Rotterdamse wijk Spangen is er maar één wonder van Hamburg. Bijna drie jaar eerder zorgde het kleine Sparta in hetzelfde Volksparkstadion namelijk voor de sensationele uitschakeling van het grote HSV, in het toernooi om de UEFA Cup.

Met hoofdrollen voor aanvoerder Louis van Gaal, Danny Blind, invaller Henk Fraser en natuurlijk doelman Bas van Noortwijk.

Nu het er sterk op lijkt dat Van Gaal binnenkort aan zijn derde termijn als bondscoach van Oranje begint en waarschijnlijk Blind en Fraser (mogelijk op part-time basis) als assistenten meeneemt naar Zeist, ligt de vraag voor de hand: "Bas van Noortwijk, word jij de nieuwe keeperstrainer van Oranje?"

"Dat dacht ik niet", antwoordt de voormalige doelman met een schaterlach. "Nee joh, ik ben net met pensioen. Eindelijk even rust."

'Louis bemoeide zich met alles'

Sinds een paar maanden is Van Noortwijk uit het voetbal. Tien jaar was hij doelman in het betaalde voetbal, bij SVV, Sparta en FC Utrecht. Jongere volgers kennen hem misschien als de teammanager van Feyenoord.

Tussendoor was hij ook nog zaakwaarnemer. "Van onder anderen Henk Fraser, inderdaad. Ik ken hem dus wel een beetje."

Zelf maakte Van Noortwijk in de zomer van 1983 de overstap van SVV naar Sparta. Daar kwam hij in een selectie met een duidelijke kapitein. "Louis van Gaal bemoeide zich met alles, maar dat verbaast je vast niet. Met de opstellingen, met de trainingen, maar ook met spelers die net kwamen kijken."

"Danny Blind was al een paar jaar de linksback van het elftal, zo'n offensieve langs de lijn. Fraser speelde toen nog in de jeugdopleiding. Net als ik komt hij uit Schiedam, maar ik kende hem eerlijk gezegd nog niet."

In de voorbereiding op het seizoen 1984/85 veranderde dat. Van Noortwijk was onder de indruk van de jonge aanvaller. "Henk begon als spits, inderdaad. Als hij rende leek het wel of hij het gras niet raakte. Als Fraser aan atletiek gedaan had, zou hij nu nog een Nederlands record op zijn naam hebben."

"En hij kon springen, dat kreng. Zó atletisch was hij..."

Begin september 1984 maakte Fraser zijn debuut als invaller tegen AZ (2-0 zege), maar verder bleef zijn inbreng beperkt tot twee basisplaatsen en een handvol invalbeurten.

Van Gaal, die het voetbal destijds combineerde met een baan als gymleraar, dirigeerde Sparta dat seizoen naar de vierde plek in de eredivisie. Een plek die recht gaf op deelname aan het toernooi om de UEFA Cup.

Met HSV, twee jaar eerder nog winnaar van de Europa Cup I, als tegenstander in de eerste ronde leek dat avontuur voorbij voor het goed en wel begonnen was. Sparta wist echter voor een gigantische stunt te zorgen door het thuisduel in het grotere stadion van stadgenoot Feyenoord met 2-0 te winnen.

Toch leken de Duitse sterren zich weinig zorgen te maken. In Hamburg zouden ze het verschil wel wegpoetsen. En dat gebeurde ook.

In de return in Hamburg stond Sparta de hele wedstrijd met de rug tegen de muur. Dit keer geen slimme loopacties van Van Gaal richting het vijandige doel. En ook de dadendrang van Blind bleef die avond beperkt tot tegenhouden, zeker na de tweede gele kaart van Sparta-aanvaller Robin Schmidt.

Ongelukkige invalbeurt

Sparta werd onder de voet gelopen, maar dankzij de uitblinkende doelman Van Noortwijk bleef de ploeg wonderwel op de been. Pas in de 75ste minuut moest hij de bal uit het doel vissen, na een ongelukkige carambolage met de lat.

De jonge aanvaller Fraser zag het gebeuren aan de zijlijn. Vlak na de 1-0 mocht hij invallen en dat pakte niet geweldig uit.

Bij een van zijn eerste balcontacten aarzelde Fraser te lang en werd hij van de bal gezet. Blind probeerde te herstellen op het middenveld, maar werd simpel uitgekapt. En Van Noortwijk verkeek zich op de verraderlijke stuit in het schot van Thomas Von Heesen: 2-0.

Wonder boven wonder sleepte Sparta na verlengingen toch nog strafschoppen uit het vuur. Sparta miste twee van de eerste drie penalty's. Blind miste niet, hij schoot de bal in het zijnet zoals hij later voor Ajax zou doen in de gewonnen penaltyserie om de wereldbeker tegen Grêmio.

Ook Van Gaal nam zijn verantwoordelijkheid. Missen zou meteen uitschakeling betekenen, maar daarvan was Van Gaal niet onder de indruk: hij stuurde de doelman naar de linkerhoek en mikte zelf in de rechterkruising.

'Fraser keek de kat uit de boom'

Fraser nam geen strafschop. "Logisch toch?", vindt Van Noortwijk. "Hij was jong en keek nog een beetje de kat uit de boom. Henk is sowieso rustig, nog altijd. Hij loopt niet altijd met zijn mening te koop, maar dat wil niet zeggen dat hij geen mening heeft. Zeker niet."

Uiteindelijk is het niet Fraser die snelheidsrecords breekt in Hamburg, maar Van Noortwijk zelf. Hij stopte de laatste twee Duitse strafschoppen, sprintte als een bezetene naar de eigen supporters en vierde zijn feest in de hekken.

"Dat was wel het grootste feest van de avond. Daarna gingen we terug naar het hotel een stukje buiten Hamburg. We moesten onze voorzitter Floor Bouwer smeken om wat champagne aan te laten rukken. 'Bouw' paste altijd op de centen. 'Nou, nou, nou...', zei hij dan. Maar nu kon het er net vanaf."

Samen naar Utrecht

"Een schitterende herinnering", vindt Van Noortwijk nog steeds. Maar het seizoen erop is de held van Hamburg uit het doel verdrongen door de piepjonge Ed de Goeij.

"Ik kon niet goed overweg met trainer Theo Vonk. Daar heb ik het ook weleens over gehad met Van Gaal, maar die kon er ook niets aan doen. Toen heb ik me laten verhuren aan FC Utrecht."

Toevallig was Utrecht ook de nieuwe bestemming van Fraser. In de Domstad werd hij omgeturnd tot verdediger, van de spijkerharde soort. Een speler waar de nodige belangstelling voor bestond.

Van Noortwijk: "Ik stopte zelf in 1988 met voetballen en werd zaakwaarnemer. Mijn eerste klus was Fraser. Ik heb hem naar Roda JC gebracht, wat toen echt wel een aardig bolwerk was. En daarna ook naar Feyenoord."

De gulle lach van Van Noortwijk klinkt nog een keer: "Ik ben zelfs nog getuige geweest op zijn huwelijk, dus ik denk dat ik het best aardig heb gedaan".