Wat betekent het voor je vakantie als Nederland code rood krijgt?
'Code rood', twee gevreesde woorden voor de vakantieganger. Als de besmettingscijfers blijven stijgen, is de kans groot dat Nederland komende week rood of donkerrood kleurt op de kaart van het Europese Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC).
Het veranderen van die kleurcode kan als gevolg hebben dat Nederlandse reizigers aan extra regels moeten voldoen of zelfs niet welkom zijn in sommige landen. Maar zo ver hoeft het niet te komen.
In dit artikel leggen we uit wat de kleurcodes betekenen en wat het effect daarvan is op de regels die landen hanteren voor vakantiegangers.
Wat betekent code rood?
Als we het over code rood hebben, dan gaat het over de kleurcode op de kaart van het ECDC, het Europese Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding, ook wel het Europese RIVM genoemd. Het ECDC kijkt naar de epidemiologische situatie in een land, en geeft op basis daarvan een kleur.
Lidstaten van de Europese Unie kijken naar die kaart en kunnen op basis van een kleur beslissen om voorwaarden en inreisbeperkingen in te voeren voor reizigers uit een bepaald land.
Hoewel ECDC-adviezen en kleurcodes niet bindend zijn, hebben EU-landen afgesproken ze zo veel mogelijk op te volgen.
Hoe wordt de kleur bepaald?
De kleurcode wordt gebaseerd op het aantal gerapporteerde besmettingen per 100.000 inwoners, over de afgelopen 14 dagen. Ook wordt gekeken naar hoeveel procent van de afgenomen testen positief is. Een land kleurt rood als er meer dan 200 tot 499 besmettingen zijn per 100.000 inwoners op 14 dagen tijd. De donkerrode kleur ontstaat bij meer dan 500 besmettingen.
Het werkt ook andersom: naar gelang er minder besmettingen en minder positieve testen zijn, wordt de kleurcode oranje of groen.
Er wordt gekeken naar het gemiddelde van twee weken en dat verklaart meteen waarom Nederland nu nog (deels) oranje gekleurd is: de stijging van het aantal besmettingen is pas vorige week ingezet, de week daarvoor was dit nog laag. De kaart wordt één keer per week geüpdatet, meestal op donderdag of vrijdag.
Zo ziet de kaart er nu uit:
Als we op deze manier doorgaan, met 5475 besmettingen en dagelijks 31,4 besmettingen per 100.000 inwoners, zal de kaart volgende week rood kleuren. Loopt het aantal besmettingen nog verder op, dan kan de kaart donkerrood kleuren.
Wie bepaalt de regels?
Maar goed, wat betekent die kleur dan? De ECDC-kaart is geen officieel reisadvies. Een rode kleurcode maakt niet opeens een coronapaspoort ongeldig. De kleuren hebben niet automatisch een consequentie, in tegenstelling tot de reisadviezen die het ministerie van Buitenlandse Zaken geeft.
Toch zal - zoals eerder genoemd - zeker naar de kaart worden gekeken door de EU-lidstaten. Een land mag vervolgens zelf zijn eigen regels bepalen. Zo kan bijvoorbeeld het ene land besluiten om vanwege economische redenen toeristen te blijven verwelkomen, terwijl een ander land toeristen weigert om verspreiding van het virus tegen te gaan.
Ook politieke motieven of de staat van de gezondheidszorg kunnen meewegen in de afwegingen. Landen waar bijvoorbeeld te weinig ic-bedden zijn, zullen sneller toeristen afkomstig uit een risicoland weren. Daarentegen kan een land ook een relatief hoge vaccinatiegraad hebben en niet meer zo bang zijn voor besmettingen, omdat ze denken dat de zorg minder onder druk komt te staan.
Wat betekent dat in de praktijk?
In Europa moet je sowieso al een vaccinatiebewijs of negatieve testuitslag tonen. Daarnaast kan elk land aanvullende eisen stellen aan bezoekers. Goed oriënteren voor en tijdens de reis is daarom belangrijk, aldus reisbrancheorganisatie ANVR, die veel consumenten tijdens de reis ziet stranden omdat ze niet alles op orde hebben.
De extra voorwaarden variëren - naast de testuitslag of het vaccinatiebewijs - van gezondheidsverklaringen tot quarantaine en daadwerkelijke inreisverboden.
Maar dan moet een land dat wel nodig vinden. Ze hoeven bij code rood geen andere voorwaarden te stellen. Delen van Spanje zijn bijvoorbeeld al een week rood op de kaart, en toch zijn Spanjaarden nog gewoon welkom in Nederland.
We geven als tip om ook als je in het land bent eventuele veranderingen in de gaten houden.
De ANWB Reiswijzer houdt per land bij welke reisbeperkingen ze aanhouden. In die Reiswijzer is te zien dat op het moment landen als Groot-Brittannië en Ierland inreisbeperkingen voor reizigers uit Nederland hebben: daar moet je in quarantaine. In Noorwegen zijn alleen volledig gevaccineerde reizigers of reizigers die corona hebben gehad het afgelopen half jaar welkom.
"We geven de tip om ook als je in het land bent eventuele veranderingen in de gaten houden. Sommige mensen willen op vakantie nog wel eens hun telefoon wegleggen en er een paar dagen niet op kijken. In deze situatie raden we dat niet aan", zegt een woordvoerder van de ANWB.
Los van de ECDC-kaart kan een land de besmettingen in Nederland natuurlijk ook zelf monitoren en beslissen dat ze te snel oplopen. Elk land is vrij om op elk moment de inreisbeperkingen voor reizigers voor Nederland aan te passen.
