Raad van Europa: 'Top Nederlandse politiek blijft kwetsbaar voor corruptie'
Nederland heeft de afgelopen jaren nagelaten om zich beter te wapenen tegen corruptie in de top van de politiek. Met geen van de aanbevelingen van het anti-corruptieorgaan GRECO van de Raad van Europa is iets gedaan, zegt GRECO in een nieuwe nalevingsrapportage. Op het gebied van wetshandhaving is wel verbetering zichtbaar.
In 2019 kwam GRECO met een reeks aanbevelingen om Nederlandse ministers, staatssecretarissen en hun adviseurs beter in de gaten te houden op het gebied van corruptie en belangenverstrengeling. Zo moest er een gedragscode komen over het aannemen van geschenken en contacten met lobbyisten. En als daar aanleiding toe was, moesten er sancties kunnen worden opgelegd.
GRECO zegt te betreuren dat hierin geen tastbare vooruitgang is geboekt. Het anti-corruptieorgaan merkt op dat een gedragscode voor de politieke top verder gaat dan een geplande wijziging van het Handboek voor bewindspersonen, ook wel het 'blauwe boek' genoemd. Nederland krijgt anderhalf jaar de tijd om alsnog verbetering te tonen.
Bescherming klokkenluiders
GRECO merkt wel op dat er bij de wetshandhaving wel enige vooruitgang is geboekt. Zo heeft het versleutelde communicatiesysteem EncroChat aangetoond dat het cruciaal is om corruptie bij wetshandhavers uit de bannen.
Tijdens het omvangrijke EncroChat-onderzoek kwam naar voren dat er binnen de politie werd samengewerkt met criminelen. Er zijn maatregelen genomen om toegang tot politie-informatie beter te beveiligen en ook de Koninklijke Marechaussee heeft gedragsregels opgesteld met voorbeelden van integriteitsdilemma's.
De aanpak van lekken van vertrouwelijke informatie, de regelmatige doorlichting van het personeelsbestand bij de politie en de bescherming van klokkenluiders moet hoog op de agenda blijven staan, zegt GRECO.
Geen sancties
De Raad van Europa, niet te verwarren met de Europese Raad of de Raad van de Europese Unie, is een zelfstandige organisatie, opgericht in 1949. Nederland was één van de oprichters. Inmiddels zijn er 47 Europese landen lid van, meer dus dan van de Europese Unie.
De Raad zetelt in de Franse stad Straatsburg en is de bewaker van de democratie, de rechtsstaat en de mensenrechten, maar kan geen sancties opleggen. De organisatie heeft wel rechtsmacht: zo kan de Raad bijvoorbeeld partijen dagen voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
