D66, GroenLinks en PvdA: nog dit jaar een kolencentrale sluiten

Het demissionaire kabinet moet nog dit jaar een van de vier kolencentrales sluiten. Dat vinden D66, GroenLinks en PvdA. De partijen zeggen dat Nederland anders niet zal kunnen voldoen aan de Urgenda-uitspraak van de rechter, die de staat verplicht de CO2-uitstoot drastisch te verlagen.

De rechter oordeelde dat de Staat een zorgplicht heeft voor de bescherming en verbetering van het leefmilieu van zijn burgers.

"Afspraak is afspraak", zegt D66-Kamerlid Boucke. "We moeten voldoen aan de uitspraak van de rechter. Nederland is een rechtsstaat." Een versnelde sluiting heeft wel financiële consequenties. Het energiebedrijf dat eigenaar is, loopt inkomsten mis en moet kosten maken, en moet daarvoor schadeloos worden gesteld. Wat dat mag kosten wil Boucke niet noemen.

Ook GroenLinks wil geen bedrag noemen, maar zegt dat het sluiten van een kolencentrale veel uitstoot van broeikasgassen scheelt, tegen relatief lage kosten vergeleken met andere maatregelen. Kamerlid Van der Lee: "Een ander voordeel is dat je geen subsidie meer hoeft te geven voor de bijstook van biomassa in die centrale. Dat geld valt dus vrij."

Dom ondernemingsrisico

De energiebedrijven hebben zelf wel berekend wat versnelde sluiting van hun centrale kost. Het loopt in de miljarden euro's, zeggen zij. Zo wil energiebedrijf RWE een compensatie van 1,4 miljard euro omdat het zijn kolencentrale in de Eemshaven in 2030 moet sluiten. En eigenaar Uniper van de centrale op de Maasvlakte claimt ook een vergoeding voor sluiting in 2030.

Het kabinet is verwikkeld in verschillende juridische procedures met deze van oorsprong Duitse energiebedrijven. Er lopen arbitragezaken die maanden kunnen gaan duren. De Nederlandse staat verdedigt het standpunt dat een verbod op kolenstook in lijn is met nationale en internationale wetgeving.

PvdA-Kamerlid Thijssen: "Het is een dom ondernemingsrisico van de bedrijven geweest om door te gaan met kolen. Ze zagen dit aankomen. Ik vind dat ze niet veel hoeven te krijgen van de Nederlandse samenleving."

Dwangsommen

Het ministerie van Economische Zaken heeft een financieel bod neergelegd bij de kolencentrales om snel dicht te gaan. Daar heeft de centrale van Riverstone, ook op de Maasvlakte, op gereageerd met een tegenbod. De onderhandelingen lopen nog. Het ministerie zegt maximaal 238 miljoen euro te willen betalen.

Het kabinet kan overigens nog een juridische procedure tegemoet zien. Ondanks een vruchtbaar klimaatgesprek met demissionair premier Rutte op het Torentje wil Urgenda-directeur Minnesma weer naar de rechter stappen. Het kabinet doet volgens haar te weinig. Met een dwangsom van mogelijk tussen de 100 miljoen en 2 miljard euro wil zij het kabinet tot actie dwingen.

"Ik begrijp goed dat Minnesma deze stap zet", zegt Van der Lee. "Het eerste Urgenda-vonnis is al van zes jaar geleden en de uitspraak wordt nog steeds niet nagekomen. Met het sluiten van een centrale kunnen we deze dwangsommen voorkomen."

Voor de mensen die op de te sluiten centrale werken moet ander werk worden gezocht, vinden de drie partijen. Of ze mogen met vervroegd pensioen.