Zo proberen GGD's ook de laatste mensen te bereiken voor een prik

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Het vaccineren gaat razendsnel, zei demissionair De Jonge vrijdag op de coronapersconferentie. Dit weekend hebben alle Nederlanders vanaf 18 jaar een afspraak voor hun eerste prik kunnen maken. De vaccinatiebereidheid ligt volgens de laatste cijfers op het coronadashboard hoog; met 87 procent nog iets hoger dan de 85 procent waar De Jonge op hoopte.

Nu iedereen een afspraak mág maken, zetten GGD's maatwerk in om het coronavaccin extra onder de aandacht te brengen bij mensen die dat nog niet hebben gedaan.

"Als het nodig is om de vaccinatiebereidheid te vergroten, kunnen daar acties voor worden ingezet", zegt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid. Dat kan het vergroten zijn van de bereidheid van een doelgroep, een jaartal, of een regio. "Je kan bijvoorbeeld heel goed zien per jaartal hoeveel vaccinatieafspraken er gemaakt worden. Dus als het nodig blijkt dat een bepaald jaartal nog overtuigd moet worden, dan kan dat."

Dat is gedetailleerd maatwerk en dat is nodig, zegt de woordvoerder. "Je wilt een hoge en ook een homogene vaccinatiegraad in het land. Je wilt geen witte plekken hebben op een landkaart, maar dat alle groepen voldoende beschermd zijn." Anders is er in die gebieden een grotere kans op infectiehaarden.

Livemuziek bij het wachten

Het ministerie bedenkt samen met de GGD, gemeenten en betrokken instanties wat er nog gedaan kan worden om nog niet gevaccineerde mensen te trekken. De Jonge spreekt over "maatwerk" in een Kamerbrief die hij vrijdagavond verstuurde. "De GGD's en gemeenten kennen als geen ander de kenmerken van de eigen regio, ze hebben een grote organisatiekracht en hebben een uitgebreid netwerk om activiteiten van de grond te krijgen."

Zo was er afgelopen week gratis haring voor gevaccineerden in IJmuiden, worden volgende week in regio Hollands Midden bij de vaccinatielocaties ijsjes uitgedeeld en doet festivalhoofdstad Amsterdam zijn naam eer aan met een muziekprogramma dat binnenkort op elke vaccinatielocatie gepland staat.

"Wij zetten niet in op ludieke acties, maar we zijn wel bezig met een soort muzikale line-up voor alle locaties", zegt een woordvoerder van GGD Amsterdam. "We proberen het vaccineren zo aangenaam en leuk mogelijk te maken. Daarom zijn we nu ook al zo blij met locaties zoals NDSM-werf en AFAS Live."

In Utrecht werd er eerder al op livemuziek getrakteerd in de wachtruimte. De GGD werkte de afgelopen tijd samen met evenementenlocatie TivoliVredenburg. De concertzaal levert artiesten aan die spelen in het kwartier dat mensen na hun prik moeten blijven. "Zo krijgen de artiesten een podium en de gevaccineerden mooie livemuziek", zegt een woordvoerder van GGD Utrecht.

Dat zijn natuurlijk leuke extraatjes voor mensen die toch al hadden besloten om zich te laten vaccineren. Voor mensen die moeilijker te bereiken of nog meer informatie willen, zet de GGD Utrecht zogeheten sleutelfiguren in om bepaalde doelgroepen aan te spreken. Zo maakt arts infectieziektenbestrijding Putri Hintaran van de GGD Utrecht TikToks om jongeren te bereiken.

Demissionair minister De Jonge zegt dat de vaccinatiebereidheid onder jongeren met 76 procent lager is dan het gemiddelde, maar nog wel iets hoger is dan eerder werd verwacht. "Desondanks zetten we communicatie in om ook daar de vaccinatiegraad zo hoog mogelijk te krijgen." De GGD Rotterdam-Rijnmond probeert jongeren beter te bereiken met speciale selfiewanden voor een fotootje na de prik.

De Verenigde Staten zetten al langer 'lokkertjes' in om de vaccinatiegraad verder op te krikken; daar wordt in sommige staten gelonkt met geldbedragen, kaartjes voor sportwedstrijden of gratis bier. Check hier welke voorbeelden er nog meer zijn.

Om mensen te bereiken die weinig of geen Nederlands spreken, probeert de GGD in contact met hen te komen via de school van de kinderen. "Die hebben gisteren een uitnodiging voor de ouders mee naar huis gekregen. Volgende week kunnen zij zonder afspraak terecht voor informatie of voor een prik op een kleinschalige locatie in de eigen wijk", zegt een woordvoerder.

De Jonge benoemt in de Kamerbrief dat informatiemateriaal ook in andere talen dan Nederlands beschikbaar is. "Deze middelen en materialen zijn bij uitstek geschikt voor de groepen die tot nu toe achterblijven in de vaccinatie."

Er zijn ook andere acties die gericht zijn op het bereiken van mensen in bijvoorbeeld kwetsbare wijken. Zo rijden er op meerdere plekken in Nederland prikbussen - door De Jonge op de coronapersconferentie spuitbussen genoemd. Wie dat wil, kan in zo'n bus informatie krijgen en de prik ook meteen laten zetten. Dat gebeurt momenteel in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Friesland. "Maar we blijven daarnaast ook kijken wat we nog meer kunnen doen", zegt een woordvoerder van GGD Fryslân.

Er zijn ook regionale GGD's die niet aan aanvullende acties doen om de vaccinatiebereidheid te vergroten. GGD Hollands Noorden, GGD Gooi- en Vechtstreek en GGD Drenthe hebben niks op de planning staan. "We hebben geen grote zorgen, dus is er verder ook niets nodig", laat de dienst in Drenthe weten. "Een ludieke actie? Wij hebben gratis vaccins!"