Spanningen Zuid-Chinese Zee nemen toe, Indonesische vissers merken dat elke dag
De Zuid-Chinese Zee is goed voor 10 procent van de wereldwijde visserij. Maar de visstanden in de zee dalen al jaren hard en de opbrengst voor Indonesische vissers loopt terug. "Vroeger kwamen we na zo'n tien dagen op zee terug met wel 800 kilo vis, tegenwoordig komen we na twaalf dagen terug met de helft", zegt de Indonesische visser Muhammad Rapi.
En dat is niet het enige probleem. Rapi en zijn collega's van de Natuna-eilanden, in het zuidelijke deel van de zee, zien op het water steeds meer buitenlandse concurrenten, terwijl alleen Indonesische vissers het recht hebben daar te werken. En die concurrentie kunnen ze niet aan, zegt correspondent Annemarie Kas. "Ze zijn veel slechter uitgerust dan vissers uit andere landen. Hun schepen zijn veel kleiner."
De vissers hebben uit allerlei landen concurrentie: Vietnam, Thailand, Taiwan en China. Maar de groeiende dominantie van China trekt altijd de meeste aandacht, vertelt Kas. "Het is vaak schimmig wat voor schepen China de zee op stuurt. De vissersboten lijken soms verkapte marineschepen. Chinese vissers worden ook wel eens begeleid door de marine. Daar gaat een grote dreiging van uit en daar kunnen de Indonesische vissers niet tegenop."
Visser Rapi laat onze correspondent zien wat de dreiging voor hem betekent - en wat er volgens hem zou moeten gebeuren:
De spanningen rond de Zuid-Chinese Zee gaan veel verder dan alleen visserij. Olie, handel en militaire macht: de belangen zijn er groot. Aangrenzende landen willen van de zee profiteren. Zo zijn onder de zeebodem aardoliereserves gevonden, waar veel geld aan te verdienen valt. En ook als het gaat om internationale handel is de Zuid-Chinese Zee belangrijk. De helft van de wereldwijde olietransport gaat er namelijk doorheen.
En daarom is de vraag van wie het water is, zo cruciaal. Volgens Peking is het duidelijk: vrijwel de hele zee, inclusief eilanden, is onderdeel van China. Kort na de Tweede Wereldoorlog tekende het land de zogeheten 9-strepenlijn op. Het gebied dat binnen die lijn valt, is volgens de Chinezen nog altijd van hen.
Waar die lijn precies loopt en hoe China zich opstelt, zie je in deze video:
Maar volgens het Zeerechtverdrag van de Verenigde Naties is dat niet zo. Alle aangrenzende landen zouden namelijk recht hebben op 200 zeemijl uit hun kust. Binnen hun eigen gebied hebben landen naast het alleenrecht om te vissen, ook het recht om de aanwezige grondstoffen te exploiteren. Dat maakt de zee dus van groot belang voor alle aangrenzende landen.
Sommige van die landen hebben dan ook bezwaar tegen de benaming van de zee als Zuid-Chinese Zee. Zij noemen de zee dan ook anders, bijvoorbeeld Oostzee of West-Filipijnse Zee.
Chinese bases
Een conflict ligt dan ook constant op de loer. Om het gebied te claimen heeft China marinebases gebouwd op eilanden, maar ook nieuwe eilanden gecreëerd. "Voor China werkt de Zuid-Chinese Zee als buffer", legt correspondent Sjoerd den Daas uit. "China denkt met name in termen van veiligheid en controle." De marinebases op eilanden zorgen ervoor dat China die controle behoudt.
Niet alleen de aangrenzende landen bemoeien zich met het gebied. Zo hield de Amerikaanse marine deze week nog oefeningen op het gewilde stuk water; iets waar de Chinezen niet blij mee zijn. Want volgens China is een groot stuk van de zee van hen en bevinden de Amerikaanse schepen zich dus op Chinees gebied.
Ook de Britse marine is van plan om dit jaar met een vliegdekschip door de zee te varen. Een missie waar ook het Nederlandse fregat Zr. Ms. Evertsen aan meedoet. Volgens de Britse minister van Defensie zijn ze niet op zoek naar confrontatie met de Chinezen en doen ze niets fout.
Cruciaal voor wereldhandel
Ook landen als Japan en Australië zijn vaak in de Zuid-Chinese Zee te vinden. "De zee is een belangrijke levensader voor de wereldhandel", zegt Den Daas. "Landen hechten er waarde aan dat de handelsstromen vrij blijven. Ze willen niet dat China zomaar schepen in het gebied in beslag kan nemen, bijvoorbeeld."
Een conflict in het gebied zou op lange termijn dus wereldwijd consequenties kunnen hebben. Voor nu zijn het vooral de aangrenzende landen die de spanningen voelen.
Mensen als visser Muhammad Rapi merken die iedere dag. Om de concurrentie voor te zijn, moet hij steeds verder de zee op. Dat brengt veel kosten met zich mee. "Heel zorgwekkend", zegt Rapi. Want de prijzen van zijn vis dalen. En hoe verder ze uitvaren, hoe hoger de brandstofkosten. "Soms maak ik meer kosten dan dat ik aan mijn vangst verdien."
