Uitgescholden, genegeerd en gepasseerd: de opvallendste fragmenten uit Omtzigts document

In een uitgelekt, vertrouwelijk document komt CDA'er Pieter Omtzigt met een aantal harde verwijten richting zijn eigen partij. Het Kamerlid beschrijft dat hij zich onveilig voelde, werd gepasseerd als lijsttrekker en dat zijn aanhang binnen de partij op tegenwerking stuitte.

Een blik op de opvallendste passages uit het document van 76 pagina's, dat volgens politiek verslaggever Arjan Noorlander leest als "een aanklacht, niet tegen zijn politieke vijanden, maar tegen zijn politieke vrienden".

Omtzigt opent zijn stuk met een inleiding waarin hij beschrijft dat de recente problemen bij het CDA "geen incidenten maar symptomen van veel grotere structurele problemen bij het CDA" zijn.

Het schandaal met de kinderopvangtoeslag is daarbij "het meest explosieve proces", schrijft Omtzigt, waardoor het Kamerlid zich "niet altijd gewaardeerd voelt en op een aantal momenten zelfs ronduit onveilig".

Hij verwijst daarbij naar een bijlage met fragmenten en screenshots van communicatie tussen CDA-fractiemedewerkers en -leden. Onder meer na een optreden bij televisieprogramma Op1 werd er op hem gescholden, blijkt uit de gedeelde WhatsAppgesprekken.

In de paragraaf over het toeslagenschandaal beschrijft Omtzigt hoe hij weinig steun ervoer bij het aantonen van misstanden bij de Belastingdienst. Integendeel: "[De ministers] zijn geobsedeerd met de beeldvorming en spreken met veel minder betrokkenheid over de ouders, die in enorme problemen zitten door overheidshandelen", schrijft Omtzigt.

Uit uitgelekte en later geopenbaarde notulen van de ministerraad uit 2019 werd duidelijk dat in de ministerraad meermaals kritisch werd gesproken over Kamerleden die informatie wilden over de toeslagenaffaire. Zo zei CDA-minister Hoekstra dat hij geprobeerd had Omtzigt te 'sensibiliseren', tot rede te brengen. Die onthulling noemt Omtzigt in zijn stuk "ontluisterend".

De druk die hij ervoer, remde Omtzigt in zijn werk. "Op een gegeven moment was ik overigens gewoon bang voor telefoontjes als ik Kamervragen gesteld had over de zaak, maar het moest gewoon."

Lijsttrekkerschap ontnomen

In juni 2020 maakte Omtzigt bekend dat hij lijsttrekker van het CDA wilde worden. Op dat moment zat hij al in de CDA-commissie die het verkiezingsprogramma opstelde. De voorzitter van die commissie vond dat Omtzigt die positie moest opgeven, schrijft de politicus.

Uiteindelijk wordt de lijstrekkersverkiezing gewonnen door Hugo de Jonge, Omtzigt eindigt als tweede. In december trekt De Jonge zich terug als voorman van de Kamerlijst, volgens Omtzigt onder druk van de CDA-top. Het leidde er niet toe dat Omtzigt de nieuwe lijsttrekker werd, hoewel dat wel afgesproken zou zijn met toenmalig partijvoorzitter Ploum.

Omtzigt beschrijft hoe hem door het bestuur duidelijk wordt gemaakt dat Wopke Hoekstra de nieuwe lijsttrekker zal worden.

Vervolgens wordt Omtzigt naar Hoekstra gebracht om samen te kunnen overleggen, schrijft hij. Voor het huis van Hoekstra hebben zich dan al journalisten verzameld, waardoor Omtzigt zich "voor het blok gezet" voelt. "Voordat ik een woord met Wopke heb gesproken, moet ik voor de camera's een statement over zijn voordracht als lijsttrekker afgeven."

De CDA'er schrijft vervolgens hoe hij probeert te voorkomen dat zijn partij met "een lege agenda" de verkiezingen in gaat. Omtzigt ervaart echter dat hij "half betrokken" wordt. Zo krijgen zijn voorkeurskandidaten, onder wie Chris van Dam, geen verkiesbare plaats op de kieslijst.

Verderop beschrijft Omtzigt dat aan zeker drie kandidaten voor de CDA-lijst bij de selectie is gevraagd op wie ze hebben gestemd bij de lijsttrekkersverkiezingen: De Jonge of Omtzigt. Ze gaven aan Omtzigt te steunen en kwamen vervolgens lager op de lijst dan zij zelf hadden verwacht, schrijft Omtzigt.

Twijfels over financiering

Een andere opvallende passage gaat over de financiering van het CDA. Omtzigt schrijft daarover dat hij "apart en vertrouwelijk" terug wil komen op de sponsoring, maar hij benoemt alvast zijn zorgen over de mogelijke macht van drie grote sponsoren, die samen goed zijn voor bijna een miljoen euro voor het campagnebudget.

Interim-partijvoorzitter Marnix van Rij zegt in een eerste reactie "categorisch" af te wijzen dat de steun van kapitaalkrachtige sponsors tot invloed op het CDA-programma heeft geleid. Verder neemt hij "met kracht afstand van de CDA-onwaardige" uitspraken die over Omtzigt gedaan zouden zijn.