Oude wagon toch niet in Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Een treinwagon die Herinneringscentrum Kamp Westerbork jaren geleden in het bezit kreeg, krijgt geen plek in het nieuwe museum. Het is namelijk niet vast te stellen of de trein in de Tweede Wereldoorlog is gebruikt voor deportaties van Joden, Sinti en Roma van Westerbork naar vernietigingskampen. Ook zijn er betere alternatieven, vindt het herinneringscentrum.
Jaren geleden werd de personenwagon samen met goederenwagons aangekocht. Met name de personenwagon zou een bijzondere plek krijgen. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat hij in de nieuwbouw van het herinneringscentrum naar buiten zou steken, als een soort grote vitrine. "Die is vanaf de doorgaande weg te zien", zei toenmalig directeur Dirk Mulder een paar jaar geleden.
Rond de aankoop was al duidelijk dat niet met zekerheid te zeggen was dat de personenwagon was gebruikt voor transporten naar vernietigingskampen als Auschwitz en Sobibor. Ook na onderzoek is daar geen helderheid over gekomen.
Digitalisering van collectie
"In 2016 zijn we begonnen met een groot onderzoek om te kijken welke wagons er zijn gebruikt. Je hebt het over duizenden wagons van Italiaanse Franse, Duitse en Nederlandse makelij en eigenlijk is niet vast te stellen welke wagons zijn gebruikt in Westerbork", zegt onderzoeker Bas Kortholt tegen RTV Drenthe.
Volgens Christel Tijenk van het herinneringscentrum is dat niet de enige reden dat de wagon niet wordt tentoongesteld. "Het heeft ook te maken met de fase waarin het herinneringscentrum zich bevindt. Dat is de digitalisering van onze collectie. Zo dadelijk is die collectie toegankelijk. Brieven, documenten, foto's en de filmbeelden van de Westerbork-film."
Juist op deze plek moet je zorgvuldig zijn over het nadenken van het verder vertellen van het verhaal.
Die filmbeelden, gemaakt door kampgevangene Rudolf Breslauer in opdracht van kampcommandant Gemmeker, zijn deels ingekleurd. "Daardoor zijn ze akelig echt. Komt heel dichtbij. Dan maak je de overweging: is het nodig om een decor van een wagon te gebruiken om het verhaal te vertellen of is het verstandiger om te kiezen voor de originele bronnen om de geschiedenis van Kamp Westerbork te delen?", zegt ze. Voor dat laatste is dus gekozen.
"Juist op deze plek moet je zorgvuldig zijn over het nadenken van het verder vertellen van het verhaal", vindt ook Kortholt.
Goederenwagons nog wel bij herinneringscentrum
Van de goederenwagons die jaren geleden werden aangekocht, blijft wel een deel op het voormalige kampterrein staan. De twee goederenwagons van waaruit de namen van de 102.000 omgekomen Joden, Roma en Sinti klinken, gaan bijvoorbeeld niet weg. Twee andere goederenwagons, die nog gerestaureerd worden, gaan waarschijnlijk naar andere musea.
De personenwagon is naar het historische lokaalspoorstation van Groenlo gebracht. Dat is een oud station aan een verdwenen spoorweg. Het station is particulier bezit. "Alles behalve het station is verdwenen", zegt eigenaar Ronald Wopereis. "We willen straks na restauratie op een stukje heraangelegd spoor een klein ritje maken. Daarbij krijg je een virtualrealitybril op waarbij je kunt zien hoe de stationsomgeving er vroeger uit zag."
"We willen het hier voor toeristen aantrekkelijker maken en de geschiedenis laten herleven", zegt Wopereis. Hij is blij met de aanwinst. "Ik denk dat we echt iets moois hebben gekregen. Zo'n originele wagon. Dat is echt bijzonder."
