Burgemeesters: investeer in kwetsbare wijken, anders wordt kloof te groot

Er moet snel een structurele aanpak komen om mensen in kwetsbare stadswijken gelijke kansen te bieden. Daarvoor pleiten vijftien burgemeesters en een aantal organisaties op het gebied van wonen, werken en onderwijs vandaag in een oproep aan de onderhandelaars voor een nieuw kabinet.

Door armoede, schulden en werkloosheid wordt de kloof met de rest van de samenleving steeds groter. Dat gaat ten koste van de sociale samenhang en de veiligheid in ons land, schrijven ze. De aanpak kost zeker 500 miljoen euro.

'Niet de juiste start'

Volgens de Tilburgse burgemeester Theo Weterings gaat het om zeker een miljoen mensen die wonen in zestien kwetsbare wijken in grote steden. "Daar zien we bijvoorbeeld dat kinderen op school komen met een leerachterstand, op een plek waar de ontwikkelingsmogelijkheden al beperkt zijn vanaf een jonge leeftijd", zegt Weterings in het NOS Radio 1 Journaal.

Volgens Weterings kunnen die kinderen later moeilijk aan werk komen of hebben ze niet de juiste start om "die mooie, toekomstrijke baan" te vinden.

Mensen in de wijken kampen geregeld met hardnekkige problemen als armoede, schulden, werkloosheid en criminaliteit. Verder zijn er onderwijsachterstanden en veel bewoners kampen met een slechte gezondheid. De problemen zijn een voedingsbodem voor de georganiseerde criminaliteit.

Problemen groter door coronacrisis

Burgemeester van Amsterdam Femke Halsema noemt haar stadsdeel Zuidoost als voorbeeld. "Daar wonen bijna 100.000 mensen en met een deel van hen gaat het echt niet goed. Dat heeft weinig met hen te maken, maar wel met de plek waar ze zijn geboren en opgegroeid."

Het gemiddelde onderwijsniveau in het stadsdeel is zo'n beetje het laagste van het land. "En dat heeft niks te maken met het talent of de intelligentie van die jongeren. Dat heeft gewoon te maken met de kansen die ze krijgen", benadrukt Halsema. Door het wegvallen van school in de coronacrisis zijn de problemen alleen maar groter geworden, zegt ze.

In stadsdeel Nieuw-West spelen soortgelijke moeilijkheden. Halsema: "De laaggeletterdheid is daar bijna 25 procent ten opzichte van 14 procent in andere delen van de stad en 21 procent van de mensen voelt zich onveilig."

Uitbreiding van Rotterdamwet

Om de problemen op te lossen, pleit burgemeester Weterings van Tilburg voor het verder uitbreiden van de zogenoemde Rotterdamwet. Oftewel de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek, die als eerste werd gebruikt in Rotterdam, waarmee gemeenten meer mogelijkheden krijgen om de leefbaarheid in kwetsbare wijken te verbeteren.

Als voorbeeld noemt hij het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) uit 2012. Daarin staan afspraken als extra basisonderwijs, een baangarantie voor jongeren die hun mbo-diploma halen, intensieve begeleiding van werkzoekenden en de bouw van betaalbare woningen voor de middenklasse. Het programma heeft een looptijd van twintig jaar.

"Dat is een lang traject, wat we met elkaar zullen moeten doen", zegt Weterings. "Maar de achterstanden aanpakken in die wijken is echt nodig. Daarmee geven we kansen aan mensen die op zich heel veel potentieel hebben. En jongeren moeten het recht hebben om met gelijke kansen op te groeien."

'Problemen heel hardnekkig en heel taai'

Ook Halsema benadrukt het belang van de lange adem. Volgens haar is er te lang projectmatig gewerkt in armere wijken. "Dus dan wordt iets gestart voor vier jaar, volgt er in die periode al een evaluatie en dan verdwijnt het weer. Maar hieraan moet je je veel langer verbinden. Want de problemen zijn heel hardnekkig en heel taai."

Ze vreest niet dat de oproep van de burgemeesters ondersneeuwt bij de vele andere oproepen die momenteel worden gedaan aan het toekomstige kabinet. "De nood in het land is heel hoog, maar dit is ook cruciaal voor het herstel van onze economie", zegt Halsema. "De jongeren die daar wonen, zijn onze werknemers van later. En de bedrijven die zich daar vestigen zijn enorm belangrijk voor de stedelijke economieën."