Rechter liep zelf vast in procedures familierecht: 'Geen incident'

Van het kastje naar de muur worden gestuurd. Niet gehoord worden. Hulpverleners met een vooringenomen houding. Het systeem in de familierechtspraak moet op de schop, zegt rechter Nathalie van Waterschoot.

Het gezin van de rechter in Amsterdam liep helemaal vast in het systeem van de jeugdbescherming en de familierechtspraak. Ze besloot hier na jaren voor uit te komen in een interview in een blad voor juristen, Mr. online. De ontboezeming zorgde voor een stortvloed aan reacties.

Van Waterschoot is zelf bestuursrechter maar stond als moeder veel voor de familierechter, in verband met procedures over omgang en gezag." Dat heeft voor heel veel leed, wanhoop en verdriet gezorgd", zegt ze in het NOS Radio 1 Journaal.

Frame vechtscheiding

Veel ouders en kinderen zitten klem in het systeem, zegt Van Waterschoot. Vooral kinderen worden niet gehoord. "Als een kind niet naar een ouder wil, dan kan dat op meerdere zaken wijzen. Dat het kind liegt, maar ook dat het zich onveilig voelt. Maar door het frame van een vechtscheiding worden kinderen er vanaf het begin buiten gehouden."

En daar gaat het volgens haar mis. "Als het kind al zo dapper is om iets te zeggen, dan wordt het teruggeduwd naar die ouder waar echt wat mee aan de hand is. En dat zie je dus ook in omgangskwesties. Dan wil één ouder niet meewerken omdat het kind wordt beschadigd, waarop die andere ouder dat ontkent."

In zo'n geval komt het voor dat de ouder die aan de bel heeft getrokken wordt weggezet als een "vechtende ouder", zegt Van Waterschoot. "Daarom pleit ik er net als veel wetenschappers, forensisch en klinisch psychologen voor om heel goed onderzoek te doen als een kind zegt niet te willen gaan."

De rechter en haar gezin hadden uiteindelijk acht jaar met langslepende juridische procedures te maken. Hierin ziet ze veel gelijkenissen met de toeslagenaffaire, waarover ze begin dit jaar een opiniestuk schreef.

"Het begon voor ons eigenlijk al in jaar één, en als je eenmaal op de verkeerde stapel ligt kom je er niet meer af", legt ze uit.

Geen incident

Bij Bureau Jeugdzorg kreeg het gezin van de rechter te maken met medewerkers die vanuit hun eigen interpretatie dingen opschreven die niet de waarheid waren, zegt Van Waterschoot.. "Als je daar tegenin ging, dan was je weer de strijdende ouder. Klachtprocedures werken ook vaak niet en duren heel lang, waardoor je achter de feiten aanloopt."

Dat werkt weer heel vervreemdend en biedt kinderen geen houvast, betoogt Van Waterschoot. "Als een kind eerst problemen heeft met één ouder, dan krijgt het naar verloop van tijd problemen met allebei omdat het zich nergens meer veilig voelt. Ik denk dat dat onvoldoende wordt onderkend."

Door haar beroep was het voor haar extra lastig om haar ervaringen met het familierecht te delen. "Ik heb heel lang gezwegen, maar de kinderen zijn nu meerderjarig waardoor ik me nu kan uitspreken over de ernstige misstanden. Dat doe ik omdat ik weet dat het geen incident is."