Braziliaanse enquêtecommissie onderzoekt coronabeleid Bolsonaro
President Bolsonaro van Brazilië kan zijn borst natmaken. De parlementaire enquêtecommissie die zijn coronabeleid onderzoekt, is nu echt begonnen. In een verhoor van maar liefst zeven uur opende oud-minister van Volksgezondheid Luiz Henrique Mandetta gisteren de aanval op de president.
"Hij legde alle wetenschappelijke adviezen naast zich neer", klaagde Mandetta. "De houding van de president had negatieve gevolgen", voegde hij eraan toe.
Het verhoor van de oud-minister is een voorproefje van wat Bolsonaro de komende maanden kan verwachten. De commissie heeft de bevoegdheid om hoofdrolspelers op te roepen en interne documenten openbaar te maken. Zeven van de elf senatoren die deel uitmaken van de enquêtecommissie zijn uitgesproken critici van de president.
Zorg ingestort
De thema's die worden onderzocht zijn ongemakkelijk voor de president. Zo wil de commissie weten waarom het eerder dit jaar zo gruwelijk misging in Amazonestad Manaus. Daar stortte de zorg in. Patiënten konden niet worden beademd omdat er een zuurstoftekort was. De federale overheid was gewaarschuwd, maar trad veel te laat op.
Ook vraagt de commissie zich af waarom er niet voldoende vaccins zijn in Brazilië. In augustus vorig jaar bood Pfizer 70 miljoen doses vaccin te koop aan, maar Bolsonaro ging niet in op dat aanbod.
Een ander belangrijk onderwerp zijn de omstreden medicijnen die Bolsonaro - een militair zonder enige medische ervaring - tot op de dag van vandaag aanraadt voor covid-patiënten. Toen de president vorig jaar zelf positief werd getest, plaatste hij een video op Facebook waarin hij het malariamiddel hydroxychloroquine inneemt. "Ik vertrouw het, en u?", vraagt hij de kijker.
Zijn regering besteedde grote sommen belastinggeld aan de promotie, productie en distributie van dat medicijn. En dat terwijl er geen bewijs is dat het werkt tegen covid.
Zwaar getroffen
Brazilië werd zwaar getroffen door de pandemie: tot nu toe werden meer dan 411.000 coronadoden geregistreerd. Alleen in de VS eiste het virus meer levens. Hoewel er op veel plekken een lichte daling van het aantal sterfgevallen is, liggen er nog steeds tienduizenden Brazilianen in ziekenhuizen.
Zoals in dit noodhospitaal in Santo André, bij São Paulo. Voor patiënten en hun familieleden is het duidelijk waar het is misgegaan:
In het noodhospitaal zijn herstellende coronapatiënten dus blij dat er een parlementaire enquête is. "Dat is heel belangrijk", vindt Ricardo, een 31-jarige begrafenisondernemer die de afgelopen dagen ernstig ziek was. "Als de regering vanaf het begin op de juiste manier had gehandeld, waren er minder doden gevallen. Dan was veel families al dat leed bespaard gebleven".
Ook Denise, 36 jaar en onderwijzer, heeft geen goed woord over voor het optreden van de president. "Hij noemde het een griepje", schampert ze vanaf haar ziekenhuisbed. "Voor mij is er geen twijfel over de vraag wie er verantwoordelijk is voor de chaos in Brazilië: Bolsonaro", zegt ze.
De enquêtecommissie zorgt naar verwachting nog maandenlang voor negatieve krantenkoppen, een probleem voor Bolsonaro, die hoopt te worden herkozen bij de presidentsverkiezingen van volgend jaar.
Deze week zouden naast Mandetta, ook de andere drie ministers van Volksgezondheid die Bolsonaro tijdens de pandemie versleet worden verhoord. Maar de belangrijkste van hen, generaal in actieve dienst Eduardo Pazuello, liet weten niet naar de Senaat in Brasilia te kunnen komen. Hij zou in quarantaine zitten, wegens contact met besmette ondergeschikten.
Tijdens Pazuello's termijn als minister van Volksgezondheid schoten het aantal besmettingen en sterfgevallen omhoog. Hij moest uiteindelijk het veld ruimen onder grote druk van de bondgenoten van Bolsonaro in het Congres.
Verzet tegen parlementaire enquête
De president heeft zich altijd verzet tegen een parlementaire enquête. Dat instrument kan in de Braziliaanse politiek ernstige gevolgen krijgen. In 1992 leidde een enquête bijvoorbeeld tot het vertrek van de toenmalige president, Fernando Collor.
Toch is een afzettingsprocedure tegen Bolsonaro nu erg onwaarschijnlijk. De president kan nog steeds rekenen op de steun van zo'n 25 à 30 procent van de kiezers. Ook in het congres is zijn positie voorlopig sterk genoeg om impeachment tegen te houden.
