Rutte: 'Niets vreemds gebeurd in ministerraad', oppositie wil geheime notulen openbaar

Premier Rutte zegt dat er niets onbehoorlijks is gebeurd in de ministerraad waar gesproken is over een feitenrelaas over de toeslagenaffaire. "Bij het opstellen van dat feitenrelaas is niets onoorbaars, vreemds gebeurd", zei Rutte na een gesprek met informateur Tjeenk Willink.

Hij reageerde hiermee op de RTL-onthulling dat de ministerraad bewust de Tweede Kamer niet de gewenste informatie wilde geven over de toeslagenaffaire. Dit gebeurde in 2019 en was bedoeld om verantwoordelijke hoge ambtenaren en politici uit de wind te houden.

RTL Nieuws, dat veel onderzoek heeft gedaan naar de affaire met kinderopvangtoeslagen, heeft gereconstrueerd hoe er in de ministerraad over deze zaak is gesproken.

Kijk hier zelf naar Ruttes reactie:

De oppositie reageerde woedend op de onthulling. "Ontluisterend dat volksvertegenwoordigers onder de duim worden gehouden", zei PvdA-Kamerlid Nijboer. Denk-leider Azarkan vindt dat het kabinet niet bezig is met het informeren van de Kamer, "maar met het redden van het eigen hachje".

Oppositie- en coalitiepartijen willen dat het kabinet opheldering geeft in een Kamerbrief, gevolgd door een Kamerdebat. "We gaan die brief zorgvuldig opstellen", aldus Rutte. De oppositie wil bovendien dat de notulen van de ministerraad openbaar worden. Daar wilde Rutte in het openbaar niets over zeggen.

Uit de reconstructie van RTL Nieuws blijkt dat in de ministerraad steen en been werd geklaagd over kritische Kamerleden, vooral over CDA-Kamerlid Omtzigt. Een bron zegt tegen RTL Nieuws dat CDA-minister Hoekstra zei: "We hebben geprobeerd de heer Omtzigt te sensibiliseren, maar dat is niet gelukt". Met sensibiliseren wordt bedoeld dat Omtzigt werd gewezen op de gevoeligheid van zijn kritiek.

Omtzigt speelde een belangrijke rol in de toeslagenaffaire, waarbij de Belastingdienst onterecht kinderopvangtoeslag terugvorderde bij duizenden ouders die daardoor in grote problemen zijn gekomen. Hij stelde samen met SP-Kamerlid Leijten jarenlang kritische vragen aan de opeenvolgende kabinetten over de zaak. In januari viel het kabinet-Rutte over de toeslagenaffaire.

Het feit dat VVD-leider Rutte de naam van Omtzigt ("functie elders") noemde in zijn eerste gesprek met de toenmalige verkenners, en daarmee de indruk wekte van de kritische CDA'er af te willen, leverde de demissionaire premier een motie van afkeuring op. Een motie van wantrouwen van de oppositie kreeg net te weinig stemmen.

Hoekstra wil 'juiste volgorde', Kaag heeft 'veel vragen'

Minister en CDA-leider Hoekstra wilde weinig zeggen over het nieuws rond de toeslagenaffaire. "We moeten het in de juiste volgorde doen. Eerst een debat." Wel gaf hij toe dat de vertrouwensvraag door de berichten niet echt eenvoudiger is geworden.

Ook D66-leider Kaag, die als minister ook de ministerraad bijwoont, was spaarzaam met commentaar. Ze zei dat er vanuit D66 "heel veel vragen" zijn over de kwestie.

Over haar eigen rol als minister in de toeslagenaffaire wilde ze na lang doorvragen alleen kwijt dat er een brief komt van het kabinet en vervolgens een Kamerdebat. "Ik weet persoonlijk niet of ik op die momenten bij de ministerraad was of dat ik op reis was. Ik heb zelf de documenten nog niet in kunnen zien", zei Kaag.

Deze opmerking leverde haar kritiek op van de SP-fractie, die op basis van een presentielijst concludeert dat Kaag er wel degelijk bij was. Kamerlid Kwint schreef daarover op Twitter: "Dat nieuwe leiderschap van Sigrid Kaag hè. Hoe vinden we nou zelf dat dat gaat. Wel echt verfrissend."

Het kabinet heeft de Tweede Kamer vanavond in "een briefje", zoals Rutte het noemde, laten weten dat er "gelet op de noodzakelijke zorgvuldigheid bij het opstellen en afstemmen van deze reactie" uiterlijk begin volgende week een antwoord naar de Kamer gaat. Het debat over de kwestie zou dan volgende week woensdag of donderdag op de agenda staan.

De meeste partijen wilden de brief afwachten toen Denk meteen een spoeddebat wilde organiseren. Of dat nog zo is, is niet duidelijk. De huidige regeringspartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie hebben ook in de nieuwe Kamer een meerderheid.