Getroffen bewoners rond Tata Steel: 'Ik kom nooit meer van mijn klachten af'

De Dorpsraad van Wijk aan Zee, een van de dorpen onder de rook van Tata Steel, is geschrokken van de uitkomst van het nieuwe onderzoek van het RIVM, over de gezondheid van inwoners rond de staalfabriek. "Keer op keer blijkt dat er van alles mis is, maar wat ik niet wist, is dat klachten als benauwdheid en prikkende ogen bij ons meer voorkomen dan in woonwijken in de buurt van andere industriegebieden in Nederland", zegt Linda Valent van de Dorpsraad.

Voor het onderzoek van het RIVM werd de luchtkwaliteit gemeten rondom de staalfabriek en vergeleken met andere plaatsen in Nederland zonder zware industrie. Daaruit kwam naar voren dat mensen rond het gebied van IJmond vaker last hebben van acute gezondheidsklachten dan elders in Nederland.

"Het rapport is heel duidelijk: het moet klaar zijn met de vervuiling", zegt Valent in het radioprogramma Nieuws en Co. "De overheid en Tata moeten een andere koers aanslaan, want dit kan zo niet langer."

De 45-jarige Karin van Bokhoven verliet na vier jaar Wijk aan Zee vanwege de hoge concentraties fijnstof. Sinds 2014 is zij hartpatiënt en haar gezondheid ging in de badplaats hard achteruit. "Ik lag gemiddeld zo'n drie tot vier keer per jaar op de hartbewaking", zegt Van Bokhoven. "Op een gegeven moment merkte ik dat als ik een weekje ergens anders ging logeren, ik veel minder klachten had."

Eerder al constateerde de GGD een verhoogd aantal kankergevallen in het IJmondgebied. Het RIVM ontdekte in 2019 dat het stof van de staalfabriek dat neerdaalt in de omgeving, kankerverwekkende PAK's en zware metalen bevat. Zogenoemde grafietregens en de stofwolken die regelmatig neerdalen op huizen en kinderspeelplaatsen veroorzaakten de afgelopen onrust bij de bevolking. Ook ervaren de bewoners regelmatig stank- en geluidsoverlast van Tata Steel.

Wieberen

Na vier jaar met gezondheidsproblemen hakte Van Bokhoven de knoop door. Met hulp van haar huisarts en cardioloog kreeg ze met een medische verklaring voorrang op een woning in Gelderland. "Ik vond dat heel moeilijk, want Wijk aan Zee was inmiddels wel echt mijn thuis", zegt ze. "Maar sinds ik hier woon, nu zo'n 2,5 jaar, heb ik nooit meer op de hartbewaking gelegen."

Van Bokhoven leidt inmiddels weer een actief leven, iets wat een paar jaar geleden ondenkbaar leek. Toch hoopt ze dat ze in de toekomst terug kan verhuizen naar 'haar' Wijk aan Zee. "Ik hoop dat Tata uiteindelijk wiebert. Dat zal wel een utopie zijn, maar het wordt tijd dat ze hier niet zomaar meer mee wegkomen."

De 45-jarige Leon, die niet met zijn achternaam genoemd wil worden, kocht in 2014 een huis in de buurt van de staalfabriek. "Als ik dit had geweten, dan was ik er nooit gaan wonen", geeft hij toe. "Ik ga ook zeker weer weg, maar ik zit vast aan mijn koophuis. Dat nu verkopen is economisch niet handig."

Aanvankelijk dacht Leon dat hij 'gewoon' last had van een snotneus en een zere keel. Maar na meerdere bezoeken aan het ziekenhuis werd de oorzaak duidelijk; de luchtvervuiling. "Ik kom nu nooit meer helemaal van mijn klachten af, blijkt nu", zegt Leon. "Ik moet dit mijn hele leven meedragen."

Politieke rol

Leon maakt zich kwaad over de rol van de politiek in deze zaak. "Ik vind dat de provincie ernstig tekortschiet in vorm van adequaat en daadkrachtig optreden. Er spelen zo veel belangen, de politiek schuurt tegen de top van Tata Steel. Er gaan voor dit bedrijf deuren open die normaal gesloten zouden blijven."

Over het dilemma tussen trotse werkgever en grote vervuiler maakte NOS op 3 de volgende uitlegvideo:

Tata Steel liet eerder al weten hard te werken aan maatregelen die "de impact op de omgeving verder verminderen". Linda Valent van de Dorpsraad Wijk aan Zee ziet daar geen heil in. "Den Haag moet wakker worden. De overheid zit op schoot bij Tata."

"Het is poppenkast", zegt ook Leon. "Dit is al 30 jaar aan de gang, het is niet van gisteren. De provincie moet zeggen: sluit de deuren, los eerst je problemen op. Dan gaan we daarna verder."

Ook Van Bokhoven uit Wijk aan Zee vindt dat de politiek verantwoordelijkheid moet nemen. "Tata Steel steelt veel gezonde jaren van mensen. Ik vind het vooral verontrustend dat wij dat dus blijkbaar in Nederland goed vinden dat wij een regering hebben die daarvan wegkijkt en economische belangen boven de gezondheidsbelangen stelt."