Oud-informateur Tjeenk Willink: niet eerst kijken wie met wie

Minister van Staat Tjeenk Willink vindt dat in de formatie niet eerst moet worden gekeken welke partijen precies met elkaar in een kabinet willen gaan samenwerken. Volgens hem moet eerst aan de orde komen wat de grote problemen zijn die moeten worden opgelost, in plaats van de machtsvraag wie met wie regeert.

Tjeenk Willink, die lid is van de PvdA, heeft een zeer lange ervaring met formaties. Hij was als secretaris al in 1972 betrokken bij de vorming van het kabinet-Den Uyl en hij is vier keer informateur geweest, ook nog in 2017. Die laatste keer hielp hij mee aan de totstandkoming van het derde kabinet-Rutte.

Kamerdebat

Hij wil dat partijen die bereid zijn in een kabinet te gaan zitten en die elkaar niet uitsluiten, eerst afbakenen welke onderwerpen in elk geval moeten worden aangepakt. Daarover zou dan tijdens de formatie een debat in de Kamer kunnen worden gevoerd, zei Tjeenk Willink in het televisieprogramma Buitenhof.

De oud-informateur wees erop dat in een formatie altijd enige tijd nodig is. "Maar wat doe je als je die tijd niet hebt?", vroeg hij zich af: "De gevolgen van de pandemie wachten niet, omdat wij hier met een formatie bezig zijn en er zijn maatschappelijke problemen die echt moeten worden opgelost."

Als voorbeeld noemde hij de stikstofcrisis. Volgens hem moet eerst duidelijk worden wat precies de feiten zijn en of de partijen het daarover eens zijn. Dat ze verschillend over de oplossing denken, hoeft dan minder een probleem zijn, vindt Tjeenk Willink: "Je hoeft niet tot dezelfde oplossing te komen om toch dezelfde vragen te kunnen stellen."

Kwaliteit van wetten

Tjeenk Willink deelt de recente analyses dat de Kamer meer aandacht moet hebben voor de kwaliteit van wetten en voor de controle op de uitvoering (onder meer de parlementaire ondervragingscommissie uitvoeringsorganisaties kwam tot die conclusie). Dat er zoveel relatief kleine partijen in de Kamer zijn gekozen, vindt de minister van Staat een 'zorgpunt'. Hij betwijfelt of die partijen genoeg capaciteit hebben om aan alle taken toe te komen.

Donderdag wees de Kamer twee verkenners aan: Jorritsma (VVD) en Ollongren (D66). Zij moeten de mogelijkheden voor een coalitie in kaart brengen. Morgen praten zij voor het eerst met partijleiders.