Vrouw uit Wuhan wil Chinese overheid aanklagen: 'Ik wil gerechtigheid voor mijn dochter'
Yang Min is niet te benijden. Afgelopen jaar verloor ze haar 24-jarige dochter. Zij bezweek aan de gevolgen van corona. Ook haar zwager kwam te overlijden. Yang wil antwoorden van de autoriteiten, maar krijgt tot nu toe nul op rekest. "Zij die de epidemie verborgen hebben gehouden en mijn kind hebben vermoord moeten daarvoor verantwoordelijk worden gehouden."
"Ik kan vandaag nauwelijks meer overeind komen, ik ben ontzettend bang", stuurt haar dochter op 27 januari 2020 in een WeChat-berichtje naar haar moeder. "Ik ben er voor je", stuurt Yang terug. Het is één van de laatste gesprekken met haar dochter. Energie om appjes te sturen heeft ze niet meer. Enkele dagen daarna wordt ze naar de intensive care verplaatst.
Haar 24-jarige dochter werkte als dataspecialist bij technologiebedrijf Huawei in Shenzhen. Half januari werd ze opgenomen in het Xieheziekenhuis in Wuhan, één van de betere ziekenhuizen in de regio. Kort daarvoor was ze gediagnosticeerd met borstkanker, al voelde ze zich volgens Yang toen nog kerngezond. In de dagen na de eerste chemokuur ontwikkelt ze koorts. Ook andere familieleden raken besmet met de dan nog onbekende longontsteking.
Al in december meldden de eerste patiënten zich bij de ziekenhuizen in Wuhan met vergelijkbare verschijnselen: koorts, stevige hoest en ademhalingsproblemen. Voor zover bekend wordt het genoom van het coronavirus op 27 december voor het eerst in een lab vastgelegd. De autoriteiten worden gewaarschuwd, maar die besluiten de informatie niet te delen met het volk. "Als ik had geweten dat er sprake was van een epidemie, had ik haar nooit naar het ziekenhuis laten gaan", vertelt de geëmotioneerde Yang.
Correspondent Sjoerd Den Daas zocht de rouwende moeder op:
China stelde bij monde van partijbaas en president Xi Jinping altijd "open, transparant en verantwoordelijk" te hebben opgetreden. Maar in diezelfde periode wordt dokter Li Wenliang, die later zelf aan de gevolgen van het virus komt te overlijden, berispt voor het verspreiden van geruchten. In een WeChat-groep wilde hij zijn collega's waarschuwen voor een sars-achtig virus. Burgerjournalisten worden gearresteerd. Op 3 januari meldt het Chinese RIVM de uitbraak bij de Wereldgezondheidsorganisatie, maar openheid komt er dan nog niet.
Laboratoria worden opgeroepen monsters van patiënten te vernietigen, meldde de Chinese financiële nieuwssite Caixin eerder. Volgens China ging het om een 'voorzorgsmaatregel' voor 'ongeautoriseerde' labs. Op 14 januari zeggen gezondheidsfunctionarissen in een besloten bijeenkomst dat mens-op-mensbesmettingen mogelijk zijn, maar die informatie wordt niet gedeeld met de buitenwereld.
'Ze kwamen handen tekort'
De grote volksverhuizing voor Chinees Nieuwjaar is dan in volle gang, geplande feesten kunnen tot dan toe doorgaan. Tot 20 januari, twee weken nadat de informatie bij de autoriteiten bekend was, als topepidemioloog Zhong Nanshan op de staatstelevisie vertelt dat het virus inderdaad overdraagbaar is van mens op mens. Drie dagen later gaat eerst Wuhan, later de hele provincie Hubei op slot. "Er waren zoveel patiënten, de medici konden het niet aan", vertelt een hevig geëmotioneerde Yang.
Verdriet en woede wisselen elkaar af. "Er was vrijwel niets te eten of te drinken. Ze kwamen handen tekort, mijn dochter lag urenlang in haar eigen poep", zegt Yang. Twee weken na de eerste koortsverschijnselen overlijdt haar dochter. Yang, die er zelf weer bovenop krabbelt maar vastzit in een centrale quarantainefaciliteit, hoort het pas twee weken later. Haar man weet het al wel, maar durft haar het slechte nieuws in eerste instantie niet te vertellen.
Het ziekenhuis, het lokale RIVM en de autoriteiten van de provincie Hubei: ik wil ze aansprakelijk stellen.
Als de boodschap geland is begint haar kruistocht. "Het ziekenhuis, het lokale RIVM en de autoriteiten van de provincie Hubei: ik wil ze aansprakelijk stellen", zegt Yang. Ze trekt, zoals de autoriteiten haar aanraden, naar het petitieloket in de stad. Ook probeert ze een juridische procedure te starten, maar diezelfde autoriteiten weigeren haar zaak aan te nemen.
In plaats daarvan krijgt ze een psycholoog toegewezen van lokale partijfunctionarissen. Yang vertelt de hulpverlener dat ze daar geen behoefte aan heeft, maar via sms blijft hij het proberen. Het partijcomité van haar district heeft de druk op de hulpverlener opgevoerd om vooral in gesprek te komen, valt te lezen in één van de tekstberichtjes van de psycholoog. "Geef me in elk geval iets om te kunnen rapporteren." Yang blijft bij haar standpunt.
39 camera's geïnstalleerd
Sindsdien zijn er 39 camera's in haar buurt geïnstalleerd, vertelt ze. Met journalisten praten is haar expliciet verboden, als ze de deur uitgaat zegt ze niet zelden te worden gevolgd. Haar man, die partijlid is en naast zijn dochter ook zijn broer aan Covid-19 verloor, kreeg een document voorgelegd waarin hij moest verklaren de "overlast" van zijn vrouw te stoppen. "Als ik zou zien dat zijn naam onder zo'n document zou komen te staan, zou ik direct de echtscheiding aanvragen."
Yang is niet alleen. In meerdere WeChat-groepen is te zien hoe vele tientallen inwoners van de stad hun frustraties en ergernissen over het optreden van de overheid delen. Meerdere daarvan zijn inmiddels op last van de autoriteiten weer opgeheven. "Ik mag er niet eens over praten. Ze laten me niet leven, maar ook niet sterven", snikt Yang. "Het enige dat ik wil is gerechtigheid voor mijn dochter."
