Filosoof Paul van Tongeren nieuwe Denker des Vaderlands

Paul van Tongeren is gekozen tot nieuwe Denker des Vaderlands. Hij wordt volgende maand aangesteld in de Maand van de Filosofie en volgt Daan Roovers op, die de eretitel de afgelopen twee jaar droeg.

Van Tongeren (70) was onder meer hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen, Leiden en Leuven. Met Leven is een kunst won Van Tongeren in 2013 de Socratesbeker voor het urgentste Nederlandstalige filosofieboek.

Er is geen officiële taakomschrijving voor de Denker des Vaderlands. In Trouw spreekt Van Tongeren zijn ambitie voor de komende twee jaar uit: "Ik heb me de laatste twintig jaar ingezet om in mijn werk een brug te slaan tussen de academische filosofie en de publieksfilosofie. Die mogen niet uit elkaar groeien, ze hebben elkaar nodig."

Wonder van betekenis

In hetzelfde interview vertelt Van Tongeren dat hij als Denker des Vaderlands graag "het wonder van betekenis" aan de orde wil stellen. "Ik denk dat het van belang is recht te kunnen doen aan wat mens-zijn is, aan wat wij zijn als mensen. Juist in een tijd waarin een sterk gepopulariseerd verwetenschappelijkt denken over de mens heerst."

"Je ziet dat bijvoorbeeld wanneer ons gedrag verklaard wordt als 'gewoon evolutionair bepaald', of wanneer mensen de boektitel Wij zijn ons brein napraten. In plaats van ons mens-zijn uit te leggen, Wat ik ervaar, is geen genetisch programma, maar bezorgdheid, verdriet, trots, liefde. Dat wil zeggen: betekenis. De feitelijkheid van mijn gedrag kan worden verklaard, maar de betekenis moet worden uitgelegd. Daar is de filosofie voor nodig."