Geen kortere WW-periode bij andere politieke partijen dan CDA, wel veranderingen

Het CDA-voorstel om de tijd dat iemand een WW-uitkering mag ontvangen in te korten van twee jaar naar één jaar, leidt tot veel discussie. Hoe denken andere partijen over de WW?

Voorstanders van het beperken van de WW denken dat dit mensen die hun werk verliezen aanspoort bij het zoeken van een nieuwe baan. Tegenstanders kwalificeren het als 'onfatsoenlijk' en 'asociaal'. Ze zeggen dat met name oudere werknemers die hun baan verliezen de dupe zullen zijn omdat werkgevers minder snel geneigd zijn hen aan te nemen.

Mensen die langer in dienstverband hebben gewerkt, hebben ook meer WW-rechten opgebouwd. Mensen die langer in de WW zitten, zijn dus veelal gemiddeld wat ouder. Van de mensen die afgelopen januari langer dan een jaar een WW-uitkering hadden, is volgens het UWV 71 procent ouder dan 50 jaar. In totaal zaten in januari een kleine 50.000 mensen langer dan een jaar in de WW. Dat is 16 procent van het totaal.

Eerst: het CDA-voorstel

Het CDA wil de WW het eerste halfjaar verhogen en het tweede halfjaar met 70 procent van het oude loon ongewijzigd te laten. Daarna houdt het op. Tot nu toe kunnen werknemers nog maximaal twee, en in sommige cao's drie jaar WW ontvangen. Tegelijkertijd wordt volgens lijsttrekker Wopke Hoekstra ingezet op scholing en het aanpakken van flexbanen. Overigens geldt voor de WW een maximum maandloon van 4.859 euro. Wie meer verdient, krijgt dus een lager percentage van het oude loon.

Het zou niet de eerste keer zijn dat de WW-duur wordt ingekort. Tussen 2016 en 2019 is de maximale lengte en het tempo waarin WW wordt opgebouwd al teruggeschroefd. Daarvoor konden mensen de uitkering nog maximaal 38 maanden krijgen.

Mocht het CDA erin slagen om na de verkiezingen samen met andere politieke partijen de uitkering tot een jaar terug te brengen, dan scheelt dat de overheid 600 miljoen euro in 2025. Wat het oplevert, bijvoorbeeld aan het terugdringen van de werkloosheid of aan lastenverlichting voor werkgevers, is voor deze specifieke maatregel niet becijferd.

Bij navraag daarnaar bij het CDA verwijst de partij naar het rapport van de commissie-Borstlap, een uitgebreid advies over hervormingen op de arbeidsmarkt dat vorig jaar werd gepresenteerd. Voorzitter Hans Borstlap zei vanmorgen in Spraakmakers op NPO Radio 1 dat als de WW wordt verkort, er tegelijkertijd flink moet worden geïnvesteerd in het UWV en gemeentelijke sociale diensten. Die moeten mensen snel aan een nieuwe baan helpen of zorgen dat ze de juiste opleiding daarvoor volgen.

Andere partijen

Wat willen de andere politieke partijen? Net als de plannen van het CDA, rekende het Centraal Planbureau ook de programma's van negen andere politieke partijen door. Uit het rapport dat het bureau daarover opstelde, blijkt wat de andere voorstellen voor aanpassingen van de WW kosten en opleveren.

Het CDA is de enige partij die de duur van de WW wil inkorten tot een jaar, blijkt uit de doorrekening. Wel zijn er meer partijen die willen sleutelen aan de hoogte van de WW om mensen te stimuleren sneller naar werk te zoeken.

Zo wil de VVD die voor de eerste zeven maanden verhogen, om daarna structureel te verlagen. Het plan kost de staat 100 miljoen euro in 2025, maar levert werkgevers per saldo een lastenverlichting op van 400 miljoen euro.

De SGP wil een vergelijkbare constructie, maar dan iets anders ingevuld. Het eerste half jaar gaat de WW omhoog, daarna blijft die met 70 procent van het oude loon ongewijzigd. Ook dat kost 100 miljoen in 2025. Daar staat tegenover dat mensen niet een maand maar slechts een halve maand WW opbouwen per gewerkt jaar. Minder gunstig voor werknemers dus, en tegelijk een structurele besparing van 1,1 miljard euro voor de staat.

Het plan van D66 om de eerste maanden de WW te verhogen en daarna in stapjes te verlagen is naar eigen zeggen 'budgetneutraal', en als zodanig niet door het CPB doorgerekend.

Werkgevers betalen meer

Uit de koker van GroenLinks en de PvdA rolt een andere aanpak, die vooral gericht is op een andere verdeling van de WW-kosten. Zij willen dat werkgevers meer gaan bijdragen aan de WW, zij het met kleine verschillen.

GroenLinks wil dat de oud-werkgever de eerste zes maanden van een WW-uitkering betaalt. Dat scheelt de overheid 2,7 miljard euro in 2025, en geeft werkgevers 2,3 miljard aan extra lasten.

De PvdA wil dat oud-werkgevers met meer dan tien werknemers het eerste jaar van de WW betalen. Dat scheelt 3,5 miljard in de overheidsuitgaven en kost werkgevers 3 miljard euro. Tegelijk moeten de WW-premies omhoog, dat kost werkgevers 9 miljard euro.

De andere partijen waarvan het CPB de programma's doorrekende hebben geen of geen grote plannen met de WW.