Het KNMI is bezorgd over het tempo waarin de klimaatmaatregelen worden uitgevoerd. Volgens het meteorologische instituut, waar ook het klimaatonderzoek van Nederland samenkomt, zal een nieuw kabinet een stap extra moeten zetten om de opwarming tegen te gaan. Bij ongewijzigd beleid wordt de kritische grens van anderhalve graad wereldwijde opwarming mogelijk al over negen jaar bereikt, zegt het KNMI.
De verwachting is wel met een behoorlijke onzekerheid omgeven; het kan ook tien of twintig jaar later zover zijn, in 2040 of 2050, zegt het KNMI.
Voor veel kiezers is het klimaat en de zorgen daarover een van de belangrijkste thema's bij de komende verkiezingen, kwam onlangs naar voren in een enquête. Directeur Gerard van der Steenhoven van het KNMI noemt die anderhalve graad erg belangrijk. "Eigenlijk is dat een soort grens waar boven de eerste grote effecten van klimaatverandering zeer bedreigend worden. Denk bijvoorbeeld aan de kleine eilanden in de Grote Oceaan, die met een zeespiegelstijging geconfronteerd worden waardoor het leven daar bijna onmogelijk wordt."
Het KNMI komt met z'n boodschap, omdat er ernstige signalen zijn dat het niet de goede kant op gaat met de opwarming, terwijl de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer nog altijd stijgt. Als de uitstoot niet snel naar beneden gaat, komt die anderhalve graden-grens al snel dichterbij. "In het meest ongunstige geval wordt die 1,5 graad al in 2030 bereikt. Het kan ook iets later worden, maar 2030 is het eerste punt waarop dit zou kunnen gebeuren, en dat vind ik zeer bedreigend."
Iedereen aan de bak
Het betekent volgens de KNMI-directeur dat de maatregelen moeten worden aangescherpt. "Er moet een tandje bij. En dat is belangrijk voor iedereen die ermee bezig is. Of het nou op het niveau is van een nieuw kabinet, in gemeenten of bedrijven, iedereen moet zich realiseren dat we aan de bak moeten." Er is de afgelopen jaren al veel bereikt, zegt hij, vooral in de bewustwording van mensen. Maar het is nog niet genoeg, laten de cijfers zien.
In het klimaatakkoord voor Nederland uit 2019, ging het over verschillende sectoren: gebouwde omgeving, landbouw, elektriciteit, industrie en mobiliteit. "Op al die punten zijn stappen gemaakt, en met al die sectoren zul je nog een stap verder moeten gaan."
Het is aan een nieuw kabinet om te bepalen hoe dat gebeurt. "Het is een politiek proces om de afweging tussen die verschillende sectoren te maken. Dat is niet aan mij."
Serieuze signalen
Wereldwijd zijn er inmiddels duidelijke tekenen dat het niet goed gaat met het klimaat. "Als je kijkt naar alle ijsmassa's op aarde, dan zijn die dramatisch aan het smelten. De Noordpool is nu systematisch 40 procent kleiner qua ijsoppervlak dan 30 à 40 jaar geleden. Ook op Antarctica zien we het ijs substantieel smelten. Je ziet dat de temperatuur van de aarde 1,2 graden hoger is dan voor 1900 en in Nederland is dat zelfs twee graden. Dus er is veel aan de hand."
Ook in Nederland is het klimaat inmiddels echt veranderd, zegt het KNMI. Er is meer extreem weer zoals hittegolven en hevige buien en minder vorstperioden. Eerder werd duidelijk dat Nederland nu hetzelfde klimaat heeft als dat van Noord-Frankrijk 25 jaar geleden en dat van Parijs van 50 jaar geleden.
'Dramatische toestand'
Ten opzichte van wat er nu is afgesproken is een extra inspanning nodig, zowel op wereldschaal als nationaal, zegt Van der Steenhoven. "Mondiaal leiden alle afspraken die nu op tafel liggen, tot drie graden opwarming. Dat is niet goed. Ik zal niet zeggen dat dat leidt tot een verschroeide aarde, maar wel tot een dramatische toestand."