Vrouwen over sterilisatie met Essure: 'Het leek zo mooi', maar veroorzaakte veel ellende
Artsen en patiënten zijn na de introductie in 2003 al snel enthousiast over een nieuwe sterilisatiemethode voor vrouwen. Het implantaat Essure is relatief eenvoudig in te brengen en laat de eileiders dichtgroeien. "Een uitkomst", zegt Karin (haar volledige naam is bekend bij de redactie), die voor de methode kiest. Achttien jaar later stellen 1700 Nederlandse vrouwen fabrikant Bayer aansprakelijk voor lichamelijke schade die ontstaan is door Essure.
Het implantaat bestaat uit een flexibel veertje van metaal en plastic. In beide eileiders wordt zo'n veertje ingebracht. "Het is een sterilisatiemethode door middel van een elegante poliklinisch uitvoerbare techniek, zonder narcose, zonder speculum", zegt een woordvoerder van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). "De sterilisatie gebeurde met behulp van een kijker, die via de schede en baarmoedermond in de baarmoeder werd ingebracht. De ingreep duurde meestal niet langer dan tien minuten."
Ook omdat vrouwen een dag na de ingreep hun normale activiteiten kunnen hervatten en de methode al na drie maanden zeer betrouwbaar is, wordt Essure onder gynaecologen en hun patiënten snel populair. De methode is in Nederland bij zo'n 30.000 vrouwen toegepast.
Zonder hormonen
Karin vroeg bij haar arts expliciet om Essure. "Ik hoefde niet onder narcose en het was een methode zonder hormonen - dat vond ik erg belangrijk, omdat ik altijd sterk op hormonen reageer. Alles wat ik over Essure kon vinden was positief. In 2012 zijn de veertjes gezet."
Karin is op dat moment begin veertig. Een maand na de ingreep merkt ze dat haar menstruatiecyclus van slag is. Kort daarna heeft ze het steeds warm en zweet ze veel, krijgt ze last van lage rugpijn en voelt ze zich vaak moe. "Ik dacht: ik zal toch niet in de overgang zijn? Ik was niet vooruit te branden. Ik had eerder al eens Pfeiffer gehad, ik dacht dat het was teruggekomen."
Een paar jaar eerder, in 2008, koos Effi Sanders voor sterilisatie met Essure. Ze was toen 34. "Het leek zo mooi", maar na een jaar kreeg ze een reeks vage klachten. "Ik had heel veel hoofdpijn. Tijdens een etentje zei iemand tegen mij: 'altijd als wij samen zijn, zie ik je paracetamol nemen'." Sanders was bijna continu ongesteld, had veel menstruatiepijn, was vermoeid en chagrijnig. "Ook voelde ik de veertjes zitten. Er was altijd een stekende pijn."
Beide vrouwen leggen de link met de sterilisatiemethode niet meteen. "Ik kon altijd wel een reden verzinnen voor mijn klachten. Ik had kleine kinderen, er was soms veel stress", aldus Karin. Sanders stuit na een tijdje op een Facebookgroep met vrouwen die vermoeden dat zij klachten hebben door Essure. Ook Karin komt na een uitzending van het televisieprogramma Radar, begin 2017, bij de Facebookgroep uit.
Ik kwam de operatiekamer uit en had ineens een helder hoofd.
"Mijn klachten kwamen overeen met veel van de genoemde klachten. Na een paar maanden heb ik actie ondernomen en kreeg ik een doorverwijzing naar een arts." Na zes tot negen maanden wachten - er bestaat een flinke wachtlijst voor het verwijderen van Essure - worden beide vrouwen geopereerd. Dat betekent dat de eileiders verwijderd worden, omdat de veertjes daarmee vergroeid zijn.
"Ik kwam de operatiekamer uit en had ineens een helder hoofd. Alsof ik al die tijd onderwater of in een vliegtuig had gezeten. Er was geen ruis meer", zegt Sanders. "Daarna heb ik nooit meer de pijn gehad die ik eerst had." Door alle stress die de klachten veroorzaakten, houdt ze wel iets anders over: de ziekte van Cushing. Ook Karin komt er niet ongeschonden vanaf. "Ik ben tien jaar eerder dan mijn moeder in de overgang gekomen. Essure is de katalysator geweest."
'Erkennen dat het hier niet goed is gegaan'
Waarom sommige vrouwen (ernstige) klachten van het sterilisatieveertje kregen, is niet bekend. "Er zijn nog steeds geen wetenschappelijk bewezen oorzaken voor hoe de klachten worden veroorzaakt", zegt de woordvoerder van NVOG. "Er wordt regelmatig verkalking van het sterilisatieveertje waargenomen, maar dat is op zich geen verklaring."
Bayer heeft Essure in 2017 van de Nederlandse markt gehaald, volgens de farmaceut omdat de verkoop terugliep. Gynaecologen verwijderen de veertjes bij alle vrouwen die zich melden met klachten, tenzij er verhoogde risico's zijn voor zo'n operatie.
Karin heeft zich na lang nadenken aangesloten bij de claim tegen de fabrikant, en ook Sanders doet mee. "Ik wil niet zielig gevonden worden, maar Bayer moet erkennen dat het hier niet goed is gegaan. Ik ben er relatief goed uitgekomen - anderen zijn in een rolstoel beland - maar ik heb er wel erg veel ellende van gehad."
"Ik doe mee om genoegdoening te krijgen", aldus Karin. "Dit heeft zes jaar lang zoveel invloed gehad op mijn leven. Daar moet ik iets mee."
