Experts kritisch op versoepelingen: 'Logica van deze strategie ontgaat me'

Tijdens de persconferentie van gisteravond werden vier versoepelingen aangekondigd: de heropening van contactberoepen, winkelen op afspraak, het deels openen van middelbare en mbo-scholen en het verruimen van de mogelijkheden voor sporten voor jongeren. Die versoepelingen zijn een risico, maar wel mogelijk, zei demissionair premier Rutte. Hoe kan het dat deze versoepelingen mogelijk zijn bij de oplopende besmettingen?

Volgens Rutte is "dit eerste blokje" versoepelingen mogelijk omdat er niet te grote risico's zijn. "Je kijkt naar activiteiten met een beperkt aantal herhalingen, je gaat niet elke dag naar de kapper", zei Rutte. Ook zullen deze versoepelingen volgens hem niet leiden tot heel veel verplaatsingen tussen regio's.

Dit zei Rutte er bij de persconferentie zelf over:

Toch zijn deskundigen kritisch. "De logica van deze strategie is me ontgaan", zegt epidemioloog Alma Tostmann van het Radboudumc. "Ik snap dat het kabinet mensen tegemoet wil komen, maar het uitgangspunt is een stijging in cijfers en aanhoudend stabiele ziekenhuiscijfers." Tostmann mist "in het algemeen een concreet perspectief, zoals het Verenigd Koninkrijk dat nu heeft".

Onzekerheid

Epidemioloog Amrish Baidjoe kan zich evenmin vinden in de aangekondigde versoepelingen. "Als je kijkt naar de onzekerheid waarin we nu zitten, dan kun je niet bepaald zeggen dat het nou zo goed gaat, want dat gaat het niet. Ik vraag me steeds af wat nou precies de richting is waar het beleid naartoe gaat."

"Als je bijvoorbeeld kijkt naar het niveau van besmettingen op dit moment en die vergelijkt met de versoepelingen in juni, dan was het aantal infecties toen een stuk lager", zegt Baidjoe. Het is wel duidelijk dat de versoepelingen politiek gemotiveerd zijn, maar welke politieke keuzes worden er nou eigenlijk gemaakt? Dit is met vuur spelen."

Daarom pleit Baidjoe voor een behoedzamer beleid. "Er is ook veel meer tussen open en dicht. Ik ben het er helemaal mee eens dat de scholen open moeten, maar ga dan niet ook over tot die andere verruimingen. Doe het op een gecontroleerde manier. Anders is die hele dure lockdown voor niks geweest."

Immunoloog Dimitri Diavatopoulos van het Radboudumc denkt dat de versoepelingen vooral een politieke afweging zijn. De voordelen van de nieuwe regels wegen nu op tegen de mogelijke extra risico's die erdoor ontstaan, denkt hij. "Het is niet haalbaar of per se wenselijk om alle risico's volledig naar nul te krijgen, maar ze moeten wel acceptabel zijn. En daar blijft onzekerheid over."

Baidjoe vreest dat de meest kwetsbare groepen de dupe kunnen worden van de versoepelingen. "IC's zijn bij iedere coronagolf weer gevuld met mensen uit achterstandswijken. Ik vind de persconferenties al moeilijk te volgen, laat staan voor deze groepen. Er is door de overheid niets substantieels gedaan om die doelgroep beter te bereiken met bijvoorbeeld spotjes in verschillende talen."

'School belangrijk'

Ook arts-epidemioloog Frits Rosendaal van het LUMC noemt de versoepelingen risicovol. "De besmettingscijfers lijken wat te stijgen en dan liggen versoepelingen niet voor de hand", zegt hij. Daar staat volgens hem tegenover dat de besmettingscijfers wel een stuk lager zijn dan een maand geleden. "En vooral het schoolbezoek is enorm belangrijk." Dat verklaart dat de regering dit risico neemt, denkt hij. "Het zou echter best kunnen dat een deel weer teruggedraaid moet worden."

Immunoloog Diavatopoulos denkt dat de versoepelingen essentieel zijn "om het vol te houden". Het grootste probleem voor de regering zit er volgens hem in dat er mogelijk weer een verscherping nodig is, nadat er is versoepeld.

"Het is in ieder geval belangrijk om de komende weken goed te blijven monitoren hoe de situatie zich ontwikkelt qua infecties, ziekenhuisopnames en qua vaccinatiegraad, stelt hij. "Want hoe sneller de risicogroepen een dosis krijgen, des te sneller de ziekenhuis- en ic-opnames en sterfte omlaag gaan."

'Echt eerlijk zijn over klachten'

Bij de contactberoepen is het vooral belangrijk dat de regels echt volledig worden nageleefd, zegt epidemioloog Tostmann tot slot. "Het zou vooral zo veilig mogelijk moeten. Dat betekent dus echt eerlijk zijn over klachten, ook als je na maanden eindelijk weer naar de kapper mag. En goede op het gezicht aansluitende maskers dragen over mond én neus en niet van die gekke schermpjes op je kin."