Shell haalt eigen groene investeringsdoelen niet

• Gidi Pols en Thom Opheikens

Shell heeft de afgelopen vijf jaar de eigen doelen voor investeringen in hernieuwbare energie niet gehaald. Het olie- en gasconcern investeerde in die periode 3,2 miljard dollar in het bedrijfsonderdeel New Energies. Daarmee is het bedrijf onder het niveau van het minst ambitieuze scenario gebleven.

New Energies werd opgericht in 2016 en moet zorgen voor een toekomst na olie en gas. In het eerste jaar werd daar een budget van 200 miljoen dollar voor vrijgemaakt. In maart 2017 werd dit budget opgekrikt naar maximaal 1 miljard per jaar. Later in 2017 werd het nog eens verhoogd: naar 1 tot 2 miljard dollar voor de jaren 2018 tot en met 2020.

Opgeteld stelde Shell zichzelf tot doel om tussen de 3,4 miljard en 7,2 miljard dollar in hernieuwbare energie te investeren in de jaren 2016 tot en met 2020. Uit een overzicht dat het bedrijf vorige week publiceerde, blijkt dat Shell in die jaren 200 miljoen dollar minder investeerde dan het minimale voornemen.

'Radicale verschuiving nodig'

In dezelfde jaren investeerde Shell in totaal 106 miljard dollar. "3 procent van het geheel gaat dus maar naar hernieuwbare energie", zegt Mark van Baal van de activistische aandeelhouder Follow This. "Dan ben je nog niet echt met een transitie bezig. Om de Parijs-akkoorden te halen is een radicale verschuiving van fossiel naar hernieuwbare energie nodig. Dan moet de investering tientallen procenten zijn."

Meer investeren was volgens Shell niet mogelijk. "We zagen in de afgelopen periode simpelweg te weinig mogelijkheden om commercieel zinvolle investeringen te doen", zegt een woordvoerder. "Shell wil een leidende rol spelen in de energietransitie, maar investeringen moeten commercieel wel zinvol zijn. Elke investering moet concurrerende rendementen opleveren en passen binnen ons financiële kader." Het bedrijf laat weten dat projecten minstens 10 procent rendement moeten opleveren.

Shell wijst erop dat het ook buiten het bedrijfsonderdeel New Energies investeringen doet die bijdragen aan minder CO2-uitstoot. Zo vallen biobrandstoffen onder een andere tak van het bedrijf en worden de fornuizen van chemiecomplex Shell Moerdijk vervangen.

De antwoorden van Shell getuigen van een "gebrek aan voorstellingsvermogen buiten olie en gas", zegt Van Baal. Volgens hem moet Shell op zoek naar nieuwe verdienmodellen. "Waar visie ontbreekt, grijpen de boekhouders de macht om ieder nieuw initiatief stuk te rekenen."

Meer mogelijkheden

Sinds dit jaar heeft de afdeling New Energies een nieuwe naam: Renewables and Energy Solutions. Die naam duidt erop dat de afdeling naast hernieuwbare energiebronnen ook 'energieoplossingen' als waterstof op de agenda heeft. Voor deze activiteiten samen trekt Shell komende jaren jaarlijks 2 tot 3 miljard dollar uit.

Het bedrijf verwacht deze doelstelling wel te gaan halen. "We zien dat de energietransitie wereldwijd versnelt en de markt daardoor verandert. We zien nu meer mogelijkheden om commercieel zinvolle investeringen te doen."

Uit het totale jaarlijkse investeringsbudget van zo'n 20 miljard gaat de komende tijd 8 miljard dollar per jaar naar het zoeken van nieuwe olie- en gasbronnen. Stoppen met olie ziet Shell niet als de oplossing van het maatschappelijke probleem.

"Onze klanten vragen nog steeds om olie en gas en als we daar morgen mee stoppen zouden ze gewoon naar iemand anders gaan", zei Shell bestuurslid Harry Brekelmans eerder deze maand.

"Niemand vraagt om olie en gas, iedereen vraagt om energie", reageert van Baal. Hij erkent dat bijvoorbeeld in het zware transport en de vliegindustrie geen betaalbare alternatieven op grote schaal beschikbaar zijn. "Maar we hebben Shell nodig om daar verandering in te brengen."