Onenigheid over ruwe data WHO-missie in China is 'vooral politiek', zegt Koopmans
Nog voor het begin was er al veel kritiek op de missie van een team van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat in China onderzoek ging doen naar de oorsprong van het Sars-CoV-2-virus. Critici twijfelden of China wel volledig mee zou werken. Nu het team zijn missie heeft afgerond, zwelt die kritiek verder aan.
Onder meer The New York Times publiceerde een verhaal waarin microbioloog en lid van het WHO-team Dominic Dwyer aangaf dat China geen ruwe data wilde delen van de eerste coronapatiënten in Wuhan en patiënten die mogelijk nog eerder dan december al besmet waren. De Nederlandse viroloog Marion Koopmans, die ook onderdeel was van het team, noemt het een storm in een glas water: "Ik denk dat wij ook niet gelijk zulke data zouden delen. Volgens mij is dit vooral politiek ingestoken vanuit de VS dat er op wil wijzen dat China niet open is. "
De discussie gaat onder meer over patiëntengegevens van de 174 eerste bekende coronagevallen in Wuhan. Slechts de helft van die gevallen valt terug te leiden naar de Huanan-vismarkt, waarvan men vermoedt dat daar de eerste mensen besmet werden. Dat roept de vraag op of het coronavirus wel daar zijn oorsprong vindt of toch misschien al langer rondwaarde in China. Mogelijk zouden de ruwe data daar een completer beeld van kunnen schetsen.
Al voor december coronagevallen?
Chinese wetenschappers keken op verzoek van het WHO-team ook naar mensen die in de regio voor december 2019 in het ziekenhuis werden opgenomen met ernstige corona-achtige symptomen, zoals koorts of hoesten. Dat leverde 92 potentiële gevallen op, maar antistoffentesten op twee derde van die patiënten toonden geen aanwezigheid van covid-19 aan.
Daarmee is het onwaarschijnlijk dat het virus voor december 2019 al breed circuleerde, zegt Marion Koopmans: "Maar het is ook niet uitgesloten, het zou kunnen dat er wel kleinere besmettingspockets waren. Op basis van deze data kunnen we dat alleen niet concluderen."
Tijdens haar verblijf in China vertelde Koopmans al over haar ervaringen in het land:
De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk riepen China dit weekend op de gegevens te delen. Critici vragen zich af of China iets te verbergen heeft, bijvoorbeeld dat het virus al een stuk eerder dan december 2019 voor besmettingen zorgde. Als dat zo zou zijn, zou China liever niet willen dat dat bekend wordt, vermoeden zij. Dat zou immers betekenen dat de Chinezen het bestaan van het virus of lang niet hebben opgemerkt, of lang onder de pet gehouden hebben.
Koopmans zegt dat de ruwe data weliswaar niet gedeeld zijn, maar de conclusies die Chinese wetenschappers hebben getrokken op basis van die data zijn wel gedeeld: "We hebben mee kunnen kijken op schermen naar de gegevens, ze hebben hun methodologie met ons gedeeld en we hebben ze alles kunnen vragen. En we hebben aanvullende analyses voorgesteld die zijn gedaan en besproken. Je kunt altijd discussiëren over hoe de patiënten geselecteerd zijn. Hadden ze bijvoorbeeld ook niet moeten kijken naar mensen met mildere symptomen? Als wetenschapper wil je altijd meer data. Maar dat kan ook een volgende keer nog."
Ik zou me meer zorgen maken als het alleen in beleefdheden was gebleven.
Volgens Koopmans klopt het dat er heftige woordenwisselingen zijn geweest tussen het team en Chinese wetenschappers over het verkrijgen van de data: "Af en toe gaat dat stevig, maar je moet als wetenschappers ook flink discussiëren. Ik zou me meer zorgen hebben gemaakt als het alleen in beleefdheden was gebleven. Het was ook een beetje zoeken, elkaar leren kennen, er waren vertaalproblemen. Maar ik denk dat we een goede modus gevonden hebben om met elkaar om te gaan."
Wat ook op kritiek kon rekenen was dat het WHO-team zei een Chinese theorie over de oorsprong van het coronavirus niet uit te kunnen sluiten. China opperde dat het virus wellicht via bevroren voedsel het land binnen is gekomen. Dat betekent niet dat het waarschijnlijk is, maar het WHO-team kan op dit moment niet zeggen dat het zeker níet zo is, vertelde teamlid John Watson aan de BBC.
Dit zei John Watson over de bevroren voedsel-theorie:
Het WHO-team zegt overigens iets soortgelijks over de theorie dat het coronavirus uit een lab in Wuhan ontsnapt is: extreem onwaarschijnlijk, maar ook niet 100 procent uitgesloten.
Marion Koopmans: "Ons rapport is niet het definitieve antwoord. We geven aan welke conclusies we wel kunnen trekken, maar ook welke conclusies we niet kunnen trekken."
