Brussel denkt aan dwanglicenties om vaccinproductie op te schroeven
Kunnen grote farmaceutische bedrijven het alleenrecht houden op het maken van hun coronavaccins? Die vraag wordt in Brussel gesteld nu veel landen vinden dat de productie van vaccins te lang duurt.
Met dwanglicenties kunnen landen farmaceuten dwingen om de mogelijkheid tot het produceren van die vaccins vrij te geven. Steeds meer partijen in het Europees Parlement denken na over het inzetten van dwanglicenties.
"Het begon aan de linkerkant van het parlement", zegt correspondent Thomas Spekschoor. "Maar langzaam schuiven ook andere partijen in de richting om farmaceuten te dwingen hun producten vrij te geven."
"Nu is het moment dat we de crisis moeten verslaan", zegt Mohammed Chahim (PvdA). Bas Eickhout van GroenLinks zegt dat veel bedrijven willen produceren, als ze zouden weten hoe dat moet. "Dat betekent dat die patenten vrijgegeven moeten worden. Niet alleen in Europa, maar ook in ontwikkelingslanden. Dit is een mondiale crisis, de hele wereld moet gevaccineerd worden."
Spekschoor: "Ook de christendemocraten hoor je achter de schermen praten over dwanglicenties. En zelfs de VVD, een partij waar je dat niet van zou verwachten. Zij zeggen: alleen al het dreigen met dwanglicenties zou kunnen helpen."
Investeringen onder druk
Toch zijn er ook grote risico's verbonden aan dwanglicenties, denkt gezondheidseconoom Xander Koolman van de Vrije Universiteit Amsterdam. "De patenten hebben een doel: namelijk dat producenten hun investeringen ook weer zelf terug kunnen verdienen. Investeerders zijn best bereid om risico te nemen en dat mag 9 van de 10 keer best fout gaan, maar dan moet het die ene keer wel goed uitpakken."
Europarlementariër Chahim vindt dat producenten "niet zielig moeten doen". "Ze krijgen echt wel een goede vergoeding voor het vrijgeven van de licentie."
Maar met dwanglicenties komen nieuwe investeringen in vaccins onder druk te staan, vreest Koolman. "Ook vaccins die we nodig hebben voor nieuwe varianten. Als we kijken naar de Zuid-Afrikaanse variant, dan vrezen we dat die het immuunsysteem misschien omzeilt. Als dat gebeurt, dan staan we zonder de vaccinontwikkeling eigenlijk met de handen omhoog."
Een dwanglicentie is nu geen laatste redmiddel, stelt Koolman: "We kunnen ook met de fabrikanten om tafel om te vragen wat ze nodig hebben om nu veel meer te produceren. Wat voor afnamezekerheden zouden we ze op voorhand al kunnen bieden?"
