Zelfs guerrilla-acties tegen hedgefondsen leveren hen winst op

• Thom Opheikens

  redacteur Economie

In dit geval zagen de meesten het vooraf wel aankomen: particuliere beleggers die vorige week of maandag aandelen kochten van bedrijven als spelletjesverkoper Gamestop en bioscoopketen AMC, hebben hun inleg grotendeels zien verdampen. Opvallend is dat de meeste late instappers die pijn zonder al te veel moeite lijken te verdragen.

Het ging ze ook om de strijd tegen het grootkapitaal, de grote professionele beleggers. "We wilden een punt maken", zegt de Groningse student Lennart. Hij kocht maandag voor 1100 euro aandelen in bioscoopketen AMC. Een aantal huisgenoten deed met een paar honderd euro per persoon mee.

"We dachten: we voegen de daad bij het woord. We gaan bij het anti-hedgefondsleger." Dat leger raakte met name het Amerikaanse hedgefonds Melvin Capital keihard. Het fonds had fors ingezet op koersdalingen bij Gamestop en verloor in januari grofweg de helft van zijn geld toen kleine particuliere beleggers opzettelijk de prijs opdreven. Met een miljardeninjectie van andere hedgefondsen is het op de been gehouden.

Ook Lennart en zijn huisgenoten verloren ongeveer de helft van hun geld. Jammer, maar echt rouwig zijn ze er niet om. En hoewel de meeste particuliere 'beurssoldaten' vanuit de VS opereren, is het Groningse studentenhuis zeker geen uitzondering.

Gamestop was afgelopen maand in de meeste Europese landen het meest verhandelde aandeel onder klanten van online handelsplatform DeGiro, ook in Nederland. Bij Binckbank was Gamestop het meest verhandelde Amerikaanse aandeel. AMC haalde de vijfde plek.

"Mijn huisgenoten, mijn directe vriendenkring, mijn broer, ze zaten er allemaal in", zegt Lennart, "Bij ons heeft het heel erg geleefd. Ik heb in tijden niet zoveel plezier gehad aan beleggen."

De late instappers en zeker ook een aantal hedgefondsen zijn "gigantisch nat gegaan", zegt Arend Jan Kamp van beleggerswebsite IEX. Maar hij zet ook vraagtekens bij het david-tegen-goliatverhaal.

"Het verhaal is gaan leven dat particulieren het opnemen tegen Wall Street en misschien wel gaan winnen", schetst hij. "Maar ik ben ervan overtuigd dat andere hedgefondsen juist bij de grootste winnaars horen. Die zien een kans en handelen meteen."

Zo waren er hedgefondsen die forse leningen bij AMC hadden uitstaan. Die konden ze op het juiste moment omzetten in aandelen, zag beursanalist Nico Inberg van beurswebsite De Aandeelhouder. "Door dat te doen en vervolgens snel die aandelen te verkopen, verdienden ze honderden miljoenen." Overigens profiteert de bioscoopketen zelf ook, want die is na deze actie van die schuld af.

Het koersverloop van Gamestop en AMC in het afgelopen jaar:

Weer een andere groep winnaars komt voort uit het verdienmodel van de in de VS immens populaire beleggersapp Robinhood. Gebruikers betalen geen transactiekosten, maar hun data over koop- en verkooporders worden doorverkocht aan grote beleggers als hedgefondsen en flitshandelaren. In feite zijn dat de echte klanten.

En die hebben flink verdiend aan die kennisvoorsprong in combinatie met de gigantische koersbewegingen. Saillant is dat de grootste klant van Robinhood ook achter de redding van het bijna doodbloedende Melvin Capital zit. Indirect hebben de Robinhood-beleggers die ten strijde trokken tegen het grootkapitaal, dus meebetaald aan die redding.

Geen leger maar verdeeldheid

Op het Reddit-forum WallStreetBets, waar zo'n 8,5 miljoen particuliere beleggers zich verzamelen, heerst verdeeldheid nu het momentum weg is. Er worden allerlei suggesties gedaan, maar eensgezindheid zoals eerder is er niet, ziet ook Lennart. "Het is veel meer verspreid. Niet meer dat leger-gevoel. Het zijn meer facties geworden."

In die suggesties schuilt ook een gevaar, want je weet nooit of degene die een idee oppert, daar zelf (grote) financiële belangen bij heeft. "Mensen hopen dat door tamtam maken de vlam in de pan slaat", zegt Kamp. "Dat mag niet." Hij is benieuwd of toezichthouders daar wat mee gaan doen. "Koersen manipuleren is strafbaar. Speculeren op een koersdaling mag van de wet."

De grote vraag is of een scenario zoals de afgelopen weken nog eens kan plaatsvinden. Hedgefondsen lijken er rekening mee te houden, want posities waarmee ze inzetten op koersdalingen zijn afgebouwd.

"Iedereen wil snel geld verdienen", zegt Kamp. "Dat zie je ook bij een fenomeen als bitcoin. Wat dat betreft is de gemiddelde particulier geen haar beter dan de gemeenste wolf op Wall Street."

Inzetten op educatie

Aan een gebrek aan geld zal het niet aan liggen, denkt Inberg. "In de VS hebben ze weer 600 dollar coronasteun gekregen. Mensen krijgen ook weer salaris, waar ze in deze tijd geld van overhouden. Een verlies raakt ze niet echt."

Maar met beleggen heeft het volgens Inberg weinig te maken. "Het leidt af van wat beleggen is, namelijk sparen voor je oude dag." Hij hoopt dat toezichthouders meer inzetten op financiële educatie. Al aangekondigd zijn gesprekken met beleggingsplatforms over handelsbeperkingen die de afgelopen periode werden ingevoerd.

Ook Lennart denkt dat een herhaling erin zit, "maar niet weer op deze schaal. Nu waren alle omstandigheden goed." Hij blijft achter het anti-hedgefondsprincipe staan, maar komt alleen in actie met geld dat hij kan missen. "Zo principieel ben ik ook weer niet."