Nabestaanden Anton de Kom blij met gebaar kabinet: 'Belangrijk is eerherstel'

De kinderen en nabestaanden van Anton de Kom zijn blij met de toezegging van minister Blok om de Surinaamse schrijver en verzetsman te eren met "een ruiterlijk gebaar". Hoe dat gebaar eruit gaat zien is nog niet bekend, maar de familie waardeert de belofte van het kabinet.

"Wat voor familie belangrijk is, is dat er eerherstel komt voor hun vader", zegt Carl Haarnack, voorzitter van de Anton de Kom Stichting, namens de familie. "De Kom stond voor rechtvaardigheid en voor eerlijkheid en een andere relatie tussen Nederland en Suriname. Hij was niet de schurk waar hij wel voor is uitgemaakt."

Het werk van Anton de Kom kwam onlangs opnieuw in de belangstelling door de Black Lives Matter-beweging en het maatschappijbrede debat over racisme. Ook staat Anton de Kom sinds vorig jaar in de Canon van de Nederlandse geschiedenis, als eerste Surinamer ooit. Het gebaar van het kabinet past in de hernieuwde aandacht en waardering voor leven en werk de Surinaamse schrijver, zegt Haarnack.

"Anton de Kom is een belangrijk historisch figuur waar we de hele koloniale geschiedenis aan ophangen. Maar De Kom is ook een vader en een grootvader en het is belangrijk dat de kinderen van De Kom van de minister horen: we hebben dat misschien niet gedaan zoals we dat hadden moeten doen."

Kleinzoon Antoine de Kom vertelde vorig jaar over zijn grootvader:

De Kom geldt als een van de belangrijkste stemmen van de antikoloniale beweging aan het begin van de twintigste eeuw. De Surinaamse schrijver streed tegen kolonialisme en racisme en deed in de Tweede Wereldoorlog verzetswerk.

In 1920 kwam De Kom naar Nederland en hij stoorde zich aan het feit dat de bevolking in Nederland zo weinig afwist van het slavernijverleden dat zich in Suriname had afgespeeld. Daarom begon hij lezingen te geven. Ook werd hij actief in communistische kringen en schreef artikelen voor De Tribune en De Communistische Gids.

Staatsgevaarlijk

In 1932 keerde hij terug naar Suriname, waar hij een adviesbureau begon voor arbeiders met klachten over uitbuiting. De Nederlandse koloniale autoriteiten beschouwden hem als staatsgevaarlijk. Hij verdween zonder vorm van proces achter de tralies en werd na drie maanden met zijn gezin naar Nederland verbannen.

Daar schreef hij Wij slaven van Suriname, waarin de geschiedenis van het land voor het eerst werd beschreven vanuit een antikoloniaal gezichtspunt. Een nieuwe uitgave van het werk bereikte vorig jaar binnen no-time de bestsellerlijsten.

Al in 1940 raakte De Kom betrokken bij het communistisch verzet in Den Haag. In 1944 werd hij opgepakt. Hij stierf vlak voor de bevrijding in een Duits concentratiekamp.

Dialoog

Minister Blok heeft gezegd "graag" met kinderen van De Kom in gesprek te willen over de invulling van het gebaar. Blok denkt zelf aan een fonds om Surinaamse studenten te helpen. "Wij gaan het gesprek open in en zijn in ieder geval blij dat er een dialoog ontstaat", aldus Haarnack.