Wie is beoogd PvdA-lijsttrekker Lilianne Ploumen?

Als de PvdA-leden ermee instemmen, maakt Lilianne Ploumen haar kwartet compleet van sociaaldemocratische topfuncties. In chronologische volgorde: partijvoorzitter, minister voor Ontwikkelingssamenwerking, Tweede Kamerlid en dus naar alle waarschijnlijkheid lijsttrekker en partijleider.

Het had op allerlei manieren anders kunnen lopen - politieke loopbanen verlopen vaak onvoorspelbaar - en bij Ploumen had zelfs de partij een andere kunnen zijn. Voordat ze zich in 2003 aansloot bij de PvdA, was ze lid van GroenLinks.

Armoede en sociale ongelijkheid wonnen het van de groene thema's. Dat is ook terug te zien in haar niet-politieke loopbaan. Ploumen werkte na een studie maatschappijgeschiedenis onder meer voor de hulporganisaties Foster Parents Plan, Mama Cash en Cordaid.

Melkboer

Nu, als kandidaat-lijstrekker, zegt ze dat ze wil opkomen voor mensen die zich minder voelen dan een ander. "Als de overheid zich tegen je keert. Als je niet serieus wordt genomen omdat je een vrouw bent. Als je niet gehoord wordt."

Want je minder voelen, is onnodig. Dat heeft de dochter van een Maastrichtse melkboer van huis uit meegekregen. "Je meer dan een ander voelen ook, trouwens", voegde ze daaraan toe tijdens de perspresentatie in een theater bij haar om de hoek in Amsterdam-Osdorp.

Ploumen wil 'veranderen wat niet deugt', zei ze tijdens de presentatie:

Al na vier jaar lidmaatschap nam haar PvdA-carrière een vlucht. In zes rondes won Ploumen in 2007 de voorzittersverkiezing van partijprominent Jan Pronk. Partijvoorzitters staan doorgaans weinig in de schijnwerpers, maar wat velen is bijgebleven, is het zetje dat ze als voorzitter gaf aan partijleider Job Cohen.

In het staartje van haar voorzitterschap gaf Ploumen in een interview met de Volkskrant een aanzet voor het vertrek van de toenmalig fractievoorzitter, die geen hoge ogen gooide. "Er zit veel meer in de partij dan hij er nu uithaalt", zei ze onder meer. Een paar maanden daarna vertrok Cohen, die later de kritiek van zijn voorzitter een dieptepunt noemde.

Superploumen

Ploumens volgende functie was minister voor Ontwikkelingssamenwerking in het kabinet Rutte II. In die rol verwierf ze internationaal faam met de oprichting van She Decides. Daarmee sprong ze op de bres voor seksuele voorlichting en veilige abortus in ontwikkelingslanden.

Het baarde opzien dat Ploumen het initiatief startte omdat de Amerikaanse president Trump de financiering beëindigde van organisaties die vrouwen helpen bij abortus. En dat er uiteindelijk bijna 400 miljoen euro binnengehaald werd.

In het tv-programma Zondag met Lubach leverde She Decides de toenmalig minister de bijnaam Superploumen op, met bijbehorende cartoon:

Het was niet allemaal hosanna, Ploumen kreeg als minister ook kritiek. Onder meer toen er een rapport verscheen waarin stond dat het effect van het geld dat ze aan ontwikkelingssamenwerking besteedde niet meetbaar was. Als antwoord nam ze twee dozen vol rapportages en evaluaties mee naar een Kamerdebat.

Na haar ministerschap werd Ploumen Kamerlid, al was dat nog kantje boord. Ze kwam de Kamer in met voorkeurstemmen. Nummer 10 staan op de lijst bleek niet genoeg omdat de PvdA-fractie bij de verkiezingen in 2017 werd gekortwiekt, van 38 naar 9 zetels.

Een klap

In de Tweede Kamer had ze de portefeuilles buitenlandse zaken en zorg. De afgelopen jaren maakte Ploumen zich onder meer sterk voor de terugkeer van de pil in het basispakket en voor keuzehulp voor zwangere vrouwen. Ook was ze vicevoorzitter van de PvdA-fractie.

Dat kan je zien als voorsorteren op het fractievoorzitterschap. De titel van haar pas verschenen autobiografie De deur naar de macht suggereert helemaal dat ze het leiderschap ambieerde.

Overigens was het naar eigen zeggen niet haar plan om nu leider van de PvdA te worden. Ze noemde het vertrek van Asscher vorige week een klap waar ze ontdaan van was en sprak vandaag over een "paar hele rare dagen" die ze achter de rug heeft. "Ik moest mij afvragen, ben ik er klaar voor?"

Haar antwoord luidt 'ja' en als het partijcongres dat komende weekend ook zegt, wordt de 58-jarige Ploumen de eerste vrouwelijke partijleider van de sociaaldemocraten. En als het even kan, wordt ze ook nog de eerste vrouwelijk premier van Nederland, zei ze vandaag. "Elke lijsttrekker moet het Torentje ambiëren."

Of het zo ver komt, is wel sterk de vraag. Over twee maanden zijn de verkiezingen en de PvdA staat op dit moment tussen de tien en twaalf zetels in de Peilingwijzer. Mocht het toch zo ver komen, dan moet er wel nog minstens één andere linkse partij meedoen in het kabinet. Voorbeschouwend op de formatie noemde Ploumen het vandaag ondenkbaar dat de PvdA als enige linkse partij in een kabinet zou gaan zitten.