Sociale bubbels en geen kinderfeestjes: zo kunnen contacten thuis beperkt worden

• Joram Bolle

Moet er wel of geen avondklok komen? Het is een van de opties die nu vooral ter sprake komt om het aantal coronabesmettingen terug te dringen. Jaap van Dissel opperde vandaag in de Tweede Kamer nog een andere aanscherping: het beperken van visite. Want uit de cijfers van het RIVM blijkt dat van alle besmettingen waarvan de bron herleid kon worden, 36 procent afgelopen week plaatsvond bij 'bezoek in de thuissituatie'.

Epidemioloog Alma Tostmann van de Radboud Universiteit snapt Van Dissels pleidooi: "Door de regels verder aan te scherpen zou het kabinet het signaal afgeven dat het echt noodzakelijk is om je sociale contacten te beperken."

Eerst nog even over een avondklok; daarover zijn in Alkmaar de meningen verdeeld:

In de corona-routekaart die het kabinet een paar maanden terug presenteerde, stond zelfs dat er in het geval van een lockdown helemaal geen visite meer plaats zou moeten vinden. Dat is in de praktijk nooit het geval geweest - en dat is maar goed ook, vindt Tostmann. "Dat zou wel heel heftig zijn, helemaal voor mensen die alleen wonen."

Sociale bubbel

Kinderarts en epidemioloog Patricia Bruijning van het UMC Utrecht denkt dat je niet alleen het aantal bezoekers dat een huishouden per dag mag ontvangen moet verlagen. "Als je nu elke dag een gezin ontvangt, met twee ouders en drie kinderen, dan hou je je helemaal aan de regels. Maar dan heb je alsnog veel wisselende contacten."

Bruijning pleit daarom voor een systeem dat vergelijkbaar is met de sociale bubbel in België. Je mag dan wel een bepaald aantal gasten ontvangen, maar gedurende een vastgestelde periode - bijvoorbeeld een week - moeten dat telkens dezelfde mensen zijn. Bruijning: "Het is nooit helemaal te achterhalen waar het aan ligt, maar je ziet wel dat ze in België de besmettingen nu beter onder controle hebben." Het aantal besmettingen per 100.000 inwoners lag in de laatste week van vorig jaar in België ruim vier keer lager dan in Nederland.

De sociale bubbel in België werd vervangen door het 'knuffelcontact': één volwassene die nog op bezoek mag komen. Dat moet steeds dezelfde zijn. En waar in Nederland kinderen tot en met twaalf niet meegeteld worden, moet in België het knuffelcontact de kinderen thuislaten.

Kinderfeestjes

Alma Tostmann vindt de Nederlandse regels wat dat betreft wel afdoende, maar Patricia Bruijning ziet enige ruimte voor aanscherping. "Ik zie ook in mijn eigen omgeving dat er nog wel eens kinderfeestjes zijn. Dan kunnen er dus kinderen vanuit heel veel verschillende gezinnen bij elkaar zijn, als de volwassenen maar uit één gezin komen. Je houdt je helemaal aan de voorschriften, maar het is de vraag of dat in de geest met de regels is. Je zou dan kunnen zeggen: prima dat kinderen er buiten vallen, maar bij visite moeten het wel de kinderen zijn die bij de volwassenen van één ander gezin horen."

Ook vindt Bruijning dat buiten zijn aantrekkelijker gemaakt moet worden: "De kans om buiten besmet te raken is zo'n 18 tot 20 keer kleiner dan binnen. En toch mag je buiten maar met twee mensen samenkomen, terwijl je binnen veel meer mensen mag ontvangen. Als alle sociale contacten buiten plaats zouden vinden, zouden er veel minder besmettingen zijn."

Alma Tostmann zegt ook dat de besmettingskans buiten veel kleiner is: "Ik heb liever dat vier mensen buiten samenkomen dan binnen." Toch denkt ze niet dat je de regels voor buiten samenzijn moet versoepelen: "Het is maar de vraag of het soort sociaal contact dat binnen plaatsvindt, naar buiten verplaatst kan worden. En daarbij is het qua handhaven ook lastig om vast te stellen of een grotere groep mensen bijvoorbeeld uit twee gezinnen bestaat of uit meer."

Epidemioloog Tostmann ziet er daarom meer in om lessen te trekken uit specifiekere besmettingscijfers: "De afgelopen week nam het aantal besmetting alleen bij 18 tot 24-jarigen toe en dat terwijl alle onderwijsinstellingen dicht zijn. Als één of meerdere groepen verantwoordelijk zijn voor oplopende besmettingscijfers, moet je kijken welke maatregelen bij die groep het meeste zin hebben. Als je wel de visiteregels aanscherpt, terwijl dat de groep met de oplopende besmettingen niet raakt, is dat niet voldoende."

Premier Rutte roept de Tweede Kamer op een avondklok als oplossing niet uit te sluiten: