Chinees vaccin is voor China 'kans om invloed in Afrika uit te breiden'
Afrika kijkt reikhalzend uit naar de levering van Chinese coronavaccins. Omdat vaccins van westerse bedrijven grotendeels zijn opgekocht door westerse landen, kijken veel Afrikaanse landen naar het vaccin van Sinopharm. Voor China is dit een kans om de invloed in het continent uit te breiden.
De Chinese minister van Buitenlandse Zaken toerde de afgelopen dagen door Afrika. Over concrete afspraken over vaccinleveringen is overigens nog niets bekend. "Er zijn vooral op politiek vlak veel symbolische afspraken, maar op de grond merkt men er nog weinig van", zegt onderzoeker Akinyinka Akinyoade van de Universiteit Leiden.
Afrika heeft 1,5 miljard vaccindoses nodig om een vaccinatiegraad van 60 procent te halen. "Er wordt door China veel geroepen dat Afrika prioriteit heeft, maar er zijn nog geen concrete plannen voor landen ten zuiden van de Sahara", zegt correspondent Elles van Gelder. "Maar als Afrika niet nog jaren wil wachten op een vaccin, dan moeten ze inderdaad naar China kijken."
Op veel vlakken is het vaccin van Sinopharm inderdaad een logische keuze. Zo kan de aanwezigheid van Chinese bedrijven helpen bij de verspreiding van het vaccin. "De laatste jaren hebben zij flink geïnvesteerd in transport en telecommunicatie in Afrika", zegt Frans-Paul van der Putten van Instituut Clingendael. "Die infrastructuur kan zeker helpen."
Ook hoeft het vaccin van Sinopharm niet extreem koud bewaard te worden, zoals dat van Pfizer/BioNTech en Moderna. Dat maakt distributie veel eenvoudiger.
"Om die reden kijkt Zuid-Afrika ook naar de vaccins van AstraZeneca en Johnson & Johnson", zegt Van Gelder. Van het AstraZeneca-vaccin heeft het land er 1,5 miljoen besteld. Vanavond maakte president Ramaphosa bekend dat er nog eens 20 miljoen vaccins aankomen in de eerste helft van 2021, maar van welke fabrikant die zijn, zei hij niet.
Wantrouwen
Toch is het grootste deel van de beschikbare vaccins opgekocht door westerse landen; voor Afrikaanse staten blijft er vooralsnog weinig over. Volgens Akinyoade komt dat deels door Afrikaanse terughoudendheid. "Na eerdere misstanden bestaat er in sommige landen veel wantrouwen tegen westerse farmaceuten. Die landen wilden niet meewerken met de testfase, maar nu willen ze het vaccin wel kopen."
Maar ook landen die wél bijdroegen aan de testfasen hebben geen garantie op vaccins, zegt Van Gelder:
Afrika heeft dus behoefte aan vaccins, en China springt graag in dat gat. Hierin voert China volgens Van der Putten vaccindiplomatie, vergelijkbaar met de verspreiding van medische hulpmiddelen aan het begin van de pandemie - de zogeheten mondkapjesdiplomatie.
"Naarmate de spanningen tussen China en het Westen toenemen, zoekt China meer toenadering tot de ontwikkelingslanden", zegt Van der Putten. Door investeringen in Afrika heeft China goede verstandhoudingen met vijftig landen. "Daardoor ben je in internationale organisaties als de VN sneller in de meerderheid."
Of Sinopharm de grote vraag naar vaccins ook waar kan maken, is nog de vraag. "Dat hangt af van hoe de coronasituatie zich in China zelf ontwikkelt, en hoe groot de productie is. Maar de wil van China om de invloed in Afrika uit te breiden is er zeker."
