Zorgautoriteit: tientallen ziekenhuizen schrappen dringende operaties door corona

Tientallen Nederlandse ziekenhuizen kunnen een deel van de zogeheten kritisch planbare zorg niet meer leveren. Deze zorg, die binnen zes weken moet worden geleverd, kan soms niet meer doorgaan vanwege de hoge coronadruk en personeelstekorten in de ziekenhuizen, zegt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).

29 procent van de ongeveer 90 Nederlandse ziekenhuizen geeft dit aan. Om welke ziekenhuizen het precies gaat, is niet duidelijk.

Onder kritisch planbare zorg vallen bijvoorbeeld operatieve verwijdering van kankertumoren, chemokuren en nier- en stamceltransplantaties. "Als dergelijke ingrepen langer uitgesteld worden, is het mogelijk dat er permanente gezondheidsschade of verlies van levensjaren ontstaat", zegt een NZa-woordvoerder tegen De Telegraaf.

"Ik maak me hier heel grote zorgen over", zegt vicevoorzitter van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) David Jongen in het NOS Radio 1 Journaal. "Ik zie dat het ziekteverzuim onder collega's hoog is. Een deel daarvan zit ook met corona thuis." Volgens hem kunnen ziekenhuizen niets anders dan verder afschalen van de niet-coronazorg. "En dan kom je nu bij zorg die binnen zes weken geleverd moet worden."

Jongen is naast zijn werk voor de NVZ ook voorzitter van de raad van bestuur van het Zuyderland ziekenhuis, in Zuid-Limburg. "We staan een millimeter voor het punt om de operaties van bijvoorbeeld vrouwen met borstkanker uit te stellen. We hebben de mensen die daar werken nu nodig om de IC-patiënten te voorzien van zorg. Het loopt echt storm."

Ook Dianda Veldman van de Patiëntenfederatie Nederland vindt de situatie zorgwekkend. "Je ziet de grens steeds opschuiven", zegt ze in het NOS Radio 1 Journaal. "Eerst ging het om zorg die goed gepland kon worden, die werd opgeschoven. Ik schrik er wel van dat nu de meer spoedeisende zorg in het geding komt."

Patiënten voelen zich heel onzeker, zegt ze. "Je wenst het mensen die op een nieuwe nier wachten of een kankeroperatie moeten ondergaan niet toe dat ze nog langer moeten wachten."

Verschil met eerste golf

Veldman ziet wel een verschil met de eerste golf. "Toen werd alle zorg uitgesteld, behalve de echt spoedeisende gevallen zoals hartaanvallen. Dat vond iedereen in de zorg achteraf te rigoureus." Ook Jongen vindt de situatie nu anders in dan in het voorjaar. "Het ziekteverzuim onder het personeel is nu hoger en duurt langer. En de energie is er bij veel mensen nu wel uit."

Daarnaast duurde de eerste golf veel minder lang. "Na drie tot vier weken ging het weer hard achteruit met het aantal coronapatiënten. Nu zitten we al maanden op een heel hoge piek. Het is echt passen en meten met de individuele bedjes."

Daarom pleit Veldman voor betere samenwerking tussen ziekenhuizen. "Kijk niet alleen naar je eigen capaciteit", stelt ze als oplossing voor om operaties toch door te kunnen laten gaan. "Kijk verder dan je eigen ziekenhuis en benut de capaciteit van privéklinieken."

Jongen denkt dat de oplossing op de korte termijn voor het personeel in de vaccinatiestrategie van de overheid zit. "Het knelt nu natuurlijk in de hele zorg. Ik ben blij dat de zorgmedewerkers in de verpleeghuizen straks als eersten aan de beurt zijn. Maar het is onbegrijpelijk dat het ziekenhuispersoneel daar niet bij zit." De verwachting is dat die mensen pas rond de zomer aan de beurt zijn. "Dan hebben we er nu niet zoveel aan, want de druk in de ziekenhuizen zal echt nog wel even duren."

Het kabinet overweegt nu om thuiswonende 60-plussers in de eerste ronde te vaccineren. Het Pfizer/BioNTech-vaccin zou boven verwachting goed werken bij mensen van 60 jaar en ouder. "Ik begrijp ook niet waarom deze mensen nu mogelijk eerder ingeënt worden dan het ziekenhuispersoneel", zegt Veldman van Patiëntenfederatie Nederland. "Dus ik begrijp de oproep van Jongen om ziekenhuismedewerkers eerder te vaccineren."

"Ik hoop echt dat het kabinet naar ons luistert om de vaccinatiestrategie aan te passen", besluit Jongen. "Het loopt ons echt over de schoenen."