Deel ziekenhuizen heeft te weinig verpleegkundigen voor nieuwe opleving coronavirus
Anders dan de bedoeling was, lijken de ziekenhuizen er niet in te slagen om coronapatiënten op te vangen en daarbij de reguliere zorg te ontzien. Dat is het beeld na een rondgang van de NOS langs ziekenhuizen en acute zorgregio's. Het personeelsprobleem is nog niet opgelost.
"We hadden gehoopt dat we, om het oneerbiedig te stellen, een blik verpleegkundigen konden opentrekken, maar opplussen gaat moeizamer dan we dachten", zegt Diederik Gommers, voorzitter van de vereniging van IC-artsen en werkzaam bij het Erasmus MC.
De ziekenhuizen zijn wel beter voorbereid omdat ze ervaring hebben met het virus, maar worden nu toch overvallen door de snelheid waarmee het op ze afkomt. "We hadden niet gedacht dat het zo snel zou moeten", zegt Gommers. "De reguliere zorg kraakt en piept nu al, en dan moet de winter nog komen."
Kortere ligtijd
Deze week werd al duidelijk dat de reguliere zorg in de regio Amsterdam onder druk staat door het toegenomen aantal coronapatiënten. En in het Leids Universitair Medisch Centrum zijn al geplande operaties uitgesteld.
"Tot op zekere hoogte kun je wel opschalen door personeel slim in te zetten, maar op een gegeven moment houdt het op", stelt het LUMC. De acute zorgregio hier had al opgeschaald, maar toen het aantal coronapatiënten toenam viel het toch tegen.
Amsterdam UMC kampt met hetzelfde probleem. "Heel mooi, die plannen van het kabinet, maar op korte termijn gaan we dat niet halen", zegt een woordvoerder. "We hopen dat het een andere golf zal zijn dan de eerste, dat er minder mensen op de IC belanden en een kortere ligtijd hebben. Maar we weten niks zeker." Het tekort aan verpleegkundigen is, als verwacht, niet opgelost in de zomer.
Linksom of rechtsom
Volgens Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) is de landelijke IC-capaciteit wel opgeschaald volgens afspraak, en gaat het "linksom of rechtsom" lukken om de coronapatiënten op te vangen. "Maar het is voor alle ziekenhuizen een hele uitdaging en dan kom je snel op het afschalen van de reguliere zorg."
Hij ziet vooral een probleem op de afdelingen buiten de IC. "Die IC-bedden hebben we vandaag of morgen nog niet nodig." Maar op de gewone verpleegafdelingen liggen ruim 400 coronapatiënten en dat is al meer dan waar op gerekend was voor dit moment van het jaar. "De aantallen in de klinieken lopen dusdanig op dat de reguliere zorg in het gedrang komt. Als het zo blijft stijgen, dan moeten we in de komende week de reguliere zorg afschalen."
Ambitieuze plannen
De bedoeling was juist om zoveel mogelijk te voorkomen dat reguliere zorg wordt verdrongen, schreef minister De Jonge op 30 juni bij de presentatie van het zogenoemde opschalingsplan. Op 1 oktober moest de eerste fase van de uitbreidingsplannen gerealiseerd zijn, maar dat lukt dus maar voor een deel. Sinds ongeveer een week stijgen de ziekenhuisopnames en nu al staat de reguliere zorg onder druk.
Ziekenhuizen moesten op korte termijn 200 intensivecarebedden extra en 400 ziekenhuisbedden buiten de IC om realiseren om een tweede opleving van het coronavirus op te vangen, zonder de reguliere zorg weer af te schalen. In het plan stond al dat het heel ambitieus is om in het najaar 1350 IC-bedden structureel beschikbaar te hebben.
Nijpend personeelsprobleem
Een opleiding tot IC-verpleegkundige duurt 18 maanden, dus het was al duidelijk dat dat niet zou lukken. Maar de hoop was gevestigd op bijvoorbeeld het terughalen van voormalig IC-verpleegkundigen of het uitbreiden van contracturen van bestaande verpleegkundigen. Dat is niet gelukt. Het personeelsprobleem is bovendien nog nijpender omdat verpleegkundigen thuiszitten met besmettingen of in quarantaine zijn omdat gezinsleden besmet zijn.
De regio's waar relatief nog niet veel coronapatiënten in de ziekenhuizen liggen, zoals Brabant, Limburg en Groningen, zeggen dat ze de plannen hebben klaarliggen. Maar ook daar moet nog blijken of dat niet ten koste gaat van de reguliere zorg.
Dat geldt ook voor het UMC in Utrecht: "We proberen de reguliere zorg door te laten gaan en die zo beperkt mogelijk af te schalen", aldus een woordvoerder.