Trump laat federale executies doorgaan, al brokkelt steun bevolking af
Als om 21.27 uur zijn tijd van overlijden wordt vastgesteld, is Brandon Bernhard officieel de negende gevangene die onder de regering Trump is geëxecuteerd. Aan de overkant van federale gevangenis in Terre Haute, Indiana, houdt een aantal demonstranten een wake. Hun kaarsjes zijn al bijna opgebrand als ze over zijn overlijden horen.
"Niet eerder voerde een president zoveel federale executies uit in aanloop naar een machtswisseling", zegt zuster Barbara Batista. Ze vecht al jaren tegen de doodstraf en was eerder zelf ook in de executiekamer om te bidden met een ter dood veroordeelde.
"Niet eerder wilde een regering zo graag gevangenen om het leven brengen", zegt ook advocate en activiste Ashley Kincaid Eve. "Ze proberen het al twee jaar, maar ze konden de medicijnen niet krijgen. Maar sinds afgelopen zomer is het bijna lopendebandwerk."
Demonstranten luiden een klok en branden kaarsen voor de poorten van de federale gevangenis in Terre Haute bij iedere executie:
Tot deze zomer waren er al 17 jaar geen federale executies meer uitgevoerd. Vanwege de onbetrouwbaarheid van de drugs die via de dodelijke injectie worden toegediend en ook omdat medicijnfabrikanten weigerden de middelen te leveren om mensen om het leven te brengen.
Afgeschaft
De afgelopen jaren is de steun voor de doodstraf in de Verenigde Staten afgebrokkeld. In 22 staten is hij helemaal afgeschaft. Het meest recent in New Mexico (2009), Illinois (2011), Connecticut (2012), Maryland (2013), New Hampshire (2019) en dit jaar nog in Colorado.
"Het is geen strijdpunt meer tussen conservatieven aan de ene kant en liberalen aan de andere", zegt Ngozi Ndulue van het Death Penalty informatiecentrum, een onafhankelijk onderzoekscentrum. "Er is nog steeds een kleine meerderheid van 54 procent voorstander van de doodstraf, maar de tegenstand neemt ook toe."
De laatste maanden zijn er negen mannen geëxecuteerd. Voor vandaag en in januari staan er nog vier executies gepland, waaronder die van de enige ter dood veroordeelde vrouw.
"Als minister van justitie Barr deze executies er nu zo snel doorheen jaagt omdat hij denkt dat het afschrikt, dan heeft hij het mis. De doodstraf schrikt niet af en is ook niet goedkoper. Dat is een achterhaalde gedachte", zegt Ndulue. "Natuurlijk hebben hebben deze mensen een afschuwelijk misdrijf gepleegd, er is altijd een moord gepleegd. We zeggen ook niet dat ze moeten worden vrijgelaten, maar er is wel bewijs dat er sprake is van rassen- en klassenjustitie als het over de doodstraf gaat."
Vuurpeloton
Het is voor het eerst in 130 jaar dat een lame duck president - een president die de macht binnenkort moet overdragen - een executie laat doorgaan. En daar blijft het niet bij. Uit een beleidsnota van het ministerie van Justitie blijkt dat Barr en Trump in hun nadagen de manieren waarop de federale doodstraf kan worden uitgevoerd willen uitbreiden. Zo zouden naast de dodelijke injectie bijvoorbeeld ook de elektrische stoel en het vuurpeloton weer inzetbaar moeten zijn.
De laatste man die door een vuurpeloton om het leven werd gebracht was Ronnie Lee Gardner. Tien jaar geleden werd hij in Utah doodgeschoten. Zijn broer Randy noemt het in een Zoom-gesprek met de NOS een nodeloos barbaarse manier, die niet in een rechtsstaat thuis hoort.
"Ik heb na afloop de autopsiefoto's van mijn broers lichaam gezien. Het was gruwelijk. Je hele borst wordt opengeschoten. Als beschaafd land moet je dit niet willen. Alsof we de tijd terugdraaien."
De kans is klein dat een van de komende executies door een vuurpeloton wordt uitgevoerd, hoewel: "Er is één terdoodveroordeelde die geen duidelijke keuze voor de injectie heeft gemaakt, dus wie weet wil Trump juist een punt maken en er nog eentje voor een vuurpeloton zetten", zegt Randy. "Hij weet dat hij de president is met de meeste executies op zijn naam en dat wil hij in hoofdletters gegrafeerd zien. Hij wil de beste zijn in alles."
'Signaal aan achterban'
Waarschijnlijk draait Biden deze laatste ingrepen van Trump weer terug zodra hij geïnstalleerd is. Maar het signaal dat Trump op het laatst nog aan zijn achterban afgeeft, valt niet te negeren, zegt ook zuster Barbara Batista.
"Er zijn nog genoeg mensen in dit land die geloven in 'oog om oog, tand om tand'. Dat zijn de mensen die hij hiermee bereikt en die hij eventueel over vier jaar voor kan houden dat hij deze executies heeft laten uitvoeren - mocht hij zich weer verkiesbaar stellen."
