'Mijn broeken zitten strakker'; we eten en zitten meer in coronatijd

Rokers steken nog eens vaker op en het aantal mensen met overgewicht stijgt. Door de coronacrisis is onze leefstijl en ons gedrag veranderd: mensen zijn ongezonder gaan leven, meldt het RIVM na onderzoek. Ook de mentale gezondheid staat door de coronacrisis onder druk: een derde van de mensen voelt zich somberder, en een derde voelt zich meer gestrest en angstig dan voor de crisis.

Bijna 30 procent van de mensen is aangekomen, tegen 16 procent van de ondervraagden die zegt juist te zijn afgevallen. Thuiswerken en maatregelen die het sporten beperken, zijn de voornaamste redenen voor de verandering in het beweeggedrag. Direct na het ingaan van de coronamaatregelen gaf 53 procent van de mensen aan minder te sporten en te bewegen. Daarentegen zegt 13 procent juist meer lichamelijke inspanning op te zoeken.

Een op de vier rokers is meer gaan roken, 10 tot 15 procent is aan het minderen sinds de coronapandemie.

Lager opgeleide mensen zwaarder getroffen

Het RIVM concludeert ook dat de coronacrisis harder toeslaat bij lager opgeleide mensen. Ze hebben vaker chronische ziekten en daardoor een grotere kans op een ernstig ziekteverloop. Daarnaast hebben ze minder mogelijkheden om thuis te werken, en is hun baan vaker onzeker. Dit heeft een grote impact op de mentale gezondheid van deze groep.

Bij andere groepen, zoals jongeren en ouderen, staat vooral de mentale gezondheid onder druk. De pandemie verscherpt ook de tegenstellingen tussen generaties. Jongeren voelen zich beperkt in hun vrijheid door de coronamaatregelen, die vooral bedoeld zijn om ouderen te beschermen.

In Den Haag mochten senioren vandaag weer voor het eerst sporten, na de versoepeling van de coronamaatregelen:

Volgens de Haagse sportcoördinator Edu van Deursen is de conditie van de senioren achteruitgegaan. "We hebben vanwege de coronamaatregelen vier weken niets kunnen doen, dat merk je wel. Morgen heeft iedereen spierpijn, dat weet ik zeker."

In de wijk Escamp in Den Haag bewegen bewoners gemiddeld minder dan elders in de stad. "Mensen hebben het bewegen echt nodig tijdens corona. Ze zijn opgelucht dat ze weer kunnen sporten en elkaar weer kunnen zien", aldus Van Deursen.

"Ik merk dat mijn broeken strakker zitten", zegt een van de sportende senioren in Den Haag. "Ik merk dat er iets mankeert, dus ik ben blij weer te kunnen sporten." Een andere oudere is niet aangekomen, "maar ik ben wel moe, moe van verveling."

Ook leefstijlcoach Cedric Rachmad ziet de gevolgen van de coronamaatregelen terug in het gewicht, de bewegingsvrijheid en mentale gesteldheid van mensen. "Corona vergroot alles uit. De problemen waren er vaak al, maar worden nu meer zichtbaar." Cliënten hebben ook veel vragen over het virus, hun gezondheid en oplossingen. "We zijn gewoontedieren: als je normaal naar je werk fietst en nu thuis werkt dan beweeg je minder. Mensen proberen bijna altijd hun dag in te delen vanuit efficiency en komen dan minder buiten."

Gisteren heeft zich een nieuwe klant gemeld bij Rachmad. Een vrouw van 55 jaar, met overgewicht. "Ze is sinds corona aangekomen, en heeft moeite om in beweging te komen. Dat doet ze nog maar twee keer per week."

Mensen weten volgens de leefstijlcoach dat overgewicht juist voor corona gevaarlijk kan zijn. "Ik begeleid ze om bewustzijn te creëren. Daarbij kijken we niet alleen naar voeding en beweging. Ook het waarom is belangrijk."

Toekomst

Ook de indirecte effecten van covid-19 zijn groot: de reguliere zorg is (tijdelijk) minder toegankelijk geweest, de leefstijl verandert en coronamaatregelen verschralen het sociale leven, aldus het RIVM.

De onderzoekers adviseren op basis van de uitkomsten van de vragenlijsten van het RIVM en de landelijke GGD GHOR, om bij toekomstige coronamaatregelen meer rekening te houden met kwetsbare bevolkingsgroepen zoals lager opgeleide mensen, jongeren, ouderen en mensen met onderliggende gezondheidsproblemen.

Ze willen meer inzetten op preventie en op aandacht voor mentale gezondheid. "De belangrijkste les die voorkomt uit het onderzoek, is dat de druk op de mentale gezondheid toeneemt, en eenzaamheid en angstgevoelens stijgen. De beste manier om hier iets tegen te doen zijn sociale verbindingen en ontmoetingen", zegt een onderzoeker van het RIVM.

Positieve effecten

De onderzoekers stuitten overigens ook op positieve effecten van de coronabeperkingen. Zo zijn ouderen digitaal vaardiger geworden en is er door het thuiswerken volgens het RIVM meer ruimte voor "eigen regie en gezinstijd".