Politie zet rijdend lab in voor snel dna-onderzoek
De politie en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) experimenteren met manieren om sneller 'dna-hits' te krijgen. Want hoe eerder een dna-spoor leidt naar een verdachte, hoe sneller een misdrijf kan worden opgelost.
Sinds deze maand test de politie een rijdend forensisch laboratorium, dat naar de plaats van het misdrijf gaat. Specialisten halen ter plekke een dna-profiel uit aangetroffen sporen. Het materiaal wordt meteen door de databank bij het NFI gehaald, in de hoop op een match.
De projectleider laat het Forensisch Identificatie Voertuig zien in de video:
Waar zulk sporenonderzoek normaal al snel een paar weken in beslag neemt, is de uitslag er nu binnen een paar uur. Die snelheid kan van grote betekenis zijn, denkt de politie.
"Stel dat je na een overval of ernstige mishandeling sporen van de vermoedelijke dader aantreft en heel snel een dna-match hebt, dan vind je bij die verdachte misschien ook nog sporen van het slachtoffer", zegt Ruud Staijen, bij de politie verantwoordelijk voor het verbeteren van de forensische opsporing. Zo'n vondst levert dan weer extra bewijs op, net als wanneer een inbreker de gebruikte schroevendraaier nog op zak heeft of een overvaller de buit nog heeft liggen.
Bovendien kan snel uitsluitsel over dna-sporen een hoop werk besparen, zegt Staijen. "Je hoeft dan misschien geen buurtonderzoek meer te doen of telefoons te tappen." Nu kan er ook al met spoed materiaal naar het NFI gebracht worden, maar dat gebeurt alleen in de ernstigste zaken.
Meer innovaties
Het mobiele dna-lab wordt op proef gebruikt in een beperkt aantal zaken in de regio's Amsterdam en Utrecht. Maar ook op andere plekken in Nederland lopen experimenten. Zo zit in het politiebureau van Maastricht sinds vorige maand een commercieel laboratorium, dat de politie binnen drie dagen uitslag geeft over ingeleverd dna-materiaal.
Ook op andere vakgebieden binnen de forensische opsporing wil de politie sneller worden. Een rechercheur moet nu nog zes dagen wachten op een mogelijke hit uit de database met vingerafdrukken. De politie verwacht volgend jaar software te hebben waarmee een vingerafdruk meteen via de mobiele telefoon kan worden gecontroleerd.
Gezichtsherkenning
Een ander voorbeeld is het bestand met politiefoto's van alle aangehouden verdachten. Die wordt klaargestoomd voor gezichtsherkenning. Beelden van iemand die pint met een gestolen pas worden straks losgelaten op het systeem, in de hoop op een herkenning.
"Het doel is allerlei forensische sporen sneller te kunnen duiden, zonder beperkt te worden door problemen met capaciteit", zegt Staijen. Ook bij de forensische opsporing kampt de politie de komende jaren met een groot tekort aan personeel.
Ict struikelblok
Maar de weg naar snel sporenonderzoek is hobbelig, heeft de politie ervaren. De voorbereidingen voor het mobiel forensisch lab begonnen acht jaar geleden, nu pas rijdt de bus dus daadwerkelijk rond.
Het kostte volgens Staijen veel tijd om politie, Openbaar Ministerie, Nederlands Forensisch Instituut en het ministerie van Justitie en Veiligheid op één lijn te krijgen. Voornaamste struikelblok blijft de ict, omdat organisaties allemaal hun eigen systemen gebruiken. In dit geval moest ook de wet worden aangepast, omdat dna-onderzoek op locatie aanvankelijk alleen was toegestaan na een terroristische aanslag.
Hele keten leniger
Uit de verschillende proeven moet blijken of het opsporingsapparaat wel kan omgaan met structureel snellere onderzoeksresultaten. Als forensisch specialisten binnen een paar uur de naam van een verdachte boven water halen, moet de recherche wel tijd hebben om die verdachte te arresteren, te verhoren en huiszoeking te doen. Ook het OM moet meteen in actie komen. "De hele keten moet dus leniger worden", voorziet Staijen.
Het NFI versnelt ook een aantal procedures en zegt erop toegerust te zijn om aangeleverde dna-profielen in korte tijd te checken. In het verleden kampte het NFI met achterstanden. Die hadden volgens het instituut te maken met het tijdrovende onderzoek naar de MH17-ramp, maar ze zijn inmiddels weggewerkt.