'Er was geen ruimte voor minder strenge aanpak toeslagenouders'
De Belastingdienst kon weinig anders dan grote bedragen terugvorderen van ouders die zich niet aan de regels hadden gehouden bij het aanvragen van kinderopvangtoeslag. "Er was wettelijk verankerd dat ze alles moesten terugbetalen, en dat werd ook door de rechter bevestigd", zei voormalig topambtenaar Boereboom van het ministerie van Sociale Zaken (SZW) tegen de parlementaire ondervragingscommissie.
Boereboom bevestigde dat zijn ministerie verantwoordelijk was voor het beleid, terwijl de Belastingdienst, die onder Financiën valt, de fraudeaanpak moest uitvoeren. Ouders die hun eigen bijdrage niet hadden betaald, moesten al het geld dat ze ontvangen hadden terugbetalen. In overleg werd Boereboom wel duidelijk dat de Belastingdienst die 'alles-of-niets aanpak' "buitenproportioneel" vond. (Oud-)topambtenaren van de fiscus zeiden dat gisteren ook voor de commissie.
Maar volgens Boereboom was de sfeer toen dat fraude hard moest worden aangepakt. "Er stond een enorme druk op. Vanuit het perspectief van de staatssecretaris van Financiën had hij geen andere ruimte dan te handelen zoals hij heeft gedaan", zei de voormalig directeur-generaal.
Gat dichten in begroting
De ambtenaren van de Belastingdienst wezen gisteren vooral naar SZW, dat zou hebben aangedrongen op de harde aanpak. Die moest ook leiden tot minder uitgaven aan kinderopvangtoeslag, om zo een gat in de begroting van het ministerie te dichten. Vandaag hoort de commissie drie (oud)-ambtenaren van Sociale Zaken.
De medewerkers van de Belastingdienst betoogden gisteren dat ze verschillende keren bij SZW aan de bel hebben getrokken omdat ze minder rigide wilden terugvorderen. Boereboom plaatste daar vandaag kanttekeningen bij: "Ik heb nooit iemand boos aan mijn bureau gehad."
De fraudeaanpak door de fiscus is volgens Boereboom uiteindelijk ontspoord, met grote gevolgen voor de ouders. Hij heeft er achteraf spijt van dat hij zich daar niet meer mee heeft bemoeid. "We hadden veel dichter op de uitvoering moeten zitten."
Ander systeem
Zelf had hij grote moeite met het systeem van toeslagen die door de Belastingdienst werden betaald. "Ik wilde er eigenlijk vanaf en naar een systeem van directe financiering van de kinderopvang." Ook de toenmalige minister, Asscher, was het ermee eens om zo'n nieuw systeem te verkennen. Maar zolang daaraan werd gewerkt, werd er niets gedaan aan de acute problemen van veel ouders. "Met de kennis van nu was een tweesporenbeleid op zijn plaats geweest."
Bij een overleg tussen Financiën en SZW werd er wel een voorstel gedaan om minder streng terug te vorderen als ouders niet hun eigen bijdrage voor de opvang hadden betaald. Volgens Boereboom, zelf niet bij dat overleg aanwezig, was er iemand in de ambtelijke top van Sociale Zaken die daar tegen was. Daarom is het voorstel waarschijnlijk nooit bij minister Asscher terechtgekomen.
