Er nadert weer een brexit-deadline, ogen van Johnson gericht op EU-top
Er is opnieuw een brexit-deadline in zicht en een akkoord tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk lijkt voorlopig nog niet binnen handbereik. Op 31 oktober moet er een brexit-deal liggen, zodat het Europees Parlement de tijd heeft om het akkoord te behandelen voordat de Britten op 31 december definitief alle banden met de EU verbreken. Vandaag begint in Brussel een EU-top met regeringsleiders, waar ook de brexit op de agenda staat.
Om de druk op de onderhandelingen wat op te voeren, zette premier Johnson vorige maand zijn eigen deadline op 15 oktober, vandaag. Als er dan geen akkoord zou zijn, zei hij, dan verwachtte hij geen akkoord meer en zou hij de onderhandelingen stopzetten.
"Met die uitspraak wilde Johnson zich hard opstellen", zegt correspondent Tim de Wit in het NOS Radio 1 Journaal. "Laten zien aan zijn achterban dat hij niet met zich laat sollen. Toch is hij de afgelopen tijd beroemd geworden door het stellen van deadlines waar hij zich vervolgens niet aan houdt. Zo zei hij vorig jaar dat hij liever in een greppel eindigt dan de brexit weer uit te stellen, om vervolgens de brexit weer uit te stellen."
Johnson heeft intussen van zijn onderhandelaar David Frost gehoord dat er nog altijd uitzicht is op een akkoord binnen twee weken, zegt De Wit. "Frost zal hem adviseren de stekker er nog niet uit te trekken. Johnson lijkt met dat advies mee te buigen."
Bom onder onderhandelingen
Johnson boekte vorige maand een overwinning in het Britse Lagerhuis, waar een grote meerderheid instemde met een wetsvoorstel dat indruist tegen de afspraken die met de EU zijn gemaakt. Het stuit de premier vooral tegen de borst dat Noord-Ierland zich volgens de afspraken aan EU-regels moet blijven houden, zodat de grens tussen Ierland en Noord-Ierland open kan blijven.
Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen sprak haar zorgen uit over het wetsvoorstel en zei dat de wet het internationaal recht zou schenden. Volgens De Wit maakt het wetsvoorstel duidelijk dat Johnson op ramkoers is. "Hij vindt dat de EU zijn kant op moet bewegen."
Besluit na EU-top
De Britse premier heeft Von der Leyen gisteren laten weten dat hij teleurgesteld is over de progressie die de afgelopen twee weken is geboekt in de gesprekken. Volgens zijn woordvoerder neemt hij na de EU-top een besluit over de voortgang van de onderhandelingen: "De premier is benieuwd naar de uitkomst van de Europese Raad en zal dat meewegen voordat hij de volgende stappen van het Verenigd Koninkrijk bekendmaakt."
De Wit denkt dat Johnson weer zal wegkomen met het negeren van zijn eigen deadline. "Er is weer een coronagolf en brexit staat al lang niet meer op de voorpagina's in Groot-Brittannië, dus hij kan het zich permitteren om zich er niet aan te houden. Er is ook nog genoeg tijd: pas op 1 januari moet de nieuwe relatie tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk ingaan."
Wel zijn er nog altijd twee hardnekkige knelpunten in de onderhandelingen. "Het belangrijkste is de visserij: economisch stelt het nauwelijks iets voor, maar politiek ligt het heel gevoelig. De Nederlandse en Franse vissers willen na de brexit dezelfde toegang hebben tot de Britse wateren als nu, dat vinden de Britten onbespreekbaar. Op de tweede plaats is er het gelijke speelveld van regels. De EU zegt: als jullie toegang willen houden tot onze markt, moeten jullie onze regels volgen. Dat willen de Britten niet."
Veel hangt dus af van wat er op de EU-top wordt besloten. "De regeringsleiders moeten daar besluiten of ze bereid zijn om water bij de wijn te doen, of dat ze zich hard blijven opstellen met de kans dat alles alsnog misgaat."
EU-leiders: doorgaan met gesprekken
De Europese leiders bespreken de brexit vanavond tijdens het diner. Tot op heden hebben ze de onderhandelingen aan Michel Barnier overgelaten, die ook verslag komt uitbrengen. In de voorlopige conclusies van de leiders staat dat Barnier moet doorgaan met de gesprekken en ze moet intensiveren. De verwachting onder diplomaten is niet dat Barnier mandaat krijgt om de Britten meer tegemoet te komen.
Vooralsnog zitten de onderhandelingen muurvast, is de conclusie aan Europese kant. Wel wordt er voorzichtig gesproken over een extra EU-top ergens halverwege november om de onderhandelingen alsnog vlot te trekken.
