Trump vs. Biden: vannacht eerste krachtmeting, met meer gewicht dan normaal
De partijconventies in de VS waren virtueel. Grootschalige campagnebijeenkomsten waren maandenlang geschrapt. Partijmedewerkers konden niet meer aanbellen bij kiezers. De coronapandemie heeft dit jaar de traditionele vorm van campagnevoeren voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen grotendeels onmogelijk gemaakt. Eén traditie blijft wel overeind: het televisiedebat.
Vanavond is in Cleveland in de staat Ohio het eerste debat tussen president Trump en zijn Democratische tegenstander Joe Biden. Er is nauwelijks publiek aanwezig en de media hebben maar beperkte toegang. Toch zullen miljoenen Amerikanen komende nacht de twee presidentskandidaten op één podium zien staan, samen met debatleider Chris Wallace.
Voor politicologen en opiniepeilers is het altijd moeilijk geweest om te bepalen in hoeverre televisiedebatten invloed hebben op de uitslag van presidentsverkiezingen. Onder historici is er consensus dat ten minste één televisiedebat een grote impact heeft gehad.
Daarover later meer, maar allereerst: waarom kan het debat van vannacht meer impact hebben dan debatten tijdens voorgaande verkiezingen?
Meer gewicht dan normaal
Als het gaat om de debatten van dit jaar tussen Trump en Biden zijn er twee elementen die voor een nieuwe dynamiek kunnen zorgen. Allereerst is de president zelf een unieke factor. Normaal is het zo dat presidentskandidaten zich tot in de puntjes voorbereiden op televisiedebatten.
Joe Biden, die niet bekend staat als een briljante debater, is al weken bezig met zogenoemde mock debates waarin Bob Bauer - de raadsman van het Witte Huis onder Obama - de rol van Trump speelt. Maar Trump zelf ziet net als vier jaar geleden af van dit soort oefeningen. Hij debatteert het liefst uit de losse pols, wat het debat lastig te voorspellen maakt. Al zegt hij wel dat Rudy Giuliani, zijn advocaat en de oud-burgemeester van New York, hem adviseert.
Joe Biden is gerust de dinosaurus van de Democraten te noemen, een halve eeuw is hij al actief in de politiek. Maar wat moet je nog weten over de man die het opneemt tegen Trump? Correspondent Arjen van der Horst legt het uit:
Een tweede onvoorspelbaar element is de coronapandemie. Het verkiezingsjaar is zo ernstig ontregeld door de coronacrisis dat de campagnes lange tijd onzichtbaar waren. De televisiedebatten krijgen daardoor meer gewicht dan normaal en komende nacht is de eerste echte krachtmeting tussen Trump en Biden.
'Build that wall' en 'Make America great again'. We kennen hem allemaal: Donald Trump. Maar waar staat hij precies voor? Correspondent Arjen van der Horst legt het nog eens uit:
De impact van de krachtmeting van vannacht tussen Trump en Biden zal moeten blijken. Voor het televisiedebat dat volgens historici onmiskenbaar een grote invloed heeft gehad op de uitslag van Amerikaanse verkiezingen, moeten we terug naar 1960.
De zweetdruppels van Nixon
In dat jaar nam de jonge Democratische senator John F. Kennedy het op tegen de Republikein Richard Nixon, die vicepresident was onder president Eisenhower. Het was het eerste debat in de Amerikaanse geschiedenis dat werd uitgezonden op televisie.
Kennedy had zich goed voorbereid en was uitgerust. Hij kwam daardoor fris en vlot over, terwijl Nixon een paar uur voor de uitzending nog op een campagnebijeenkomst was. Verder was hij in de weken daarvoor ernstig ziek geweest, waardoor hij uitgeput was.
In tegenstelling tot Kennedy weigerde Nixon make-up op te doen voor de uitzending. Miljoenen kijkers zagen hoe Nixon met zweetdruppels en lichte stoppels op zijn gezicht onder de hete studiolampen stond; een flink contrast met de gebruinde, gladgeschoren en ontspannen Kennedy.
Zo zag het debat in 1960 eruit:
Een meerderheid van de Amerikanen die het debat op televisie hadden gezien, wees volgens opiniepeilingen Kennedy als de winnaar aan. Kiezers die het debat op de radio hadden gevolgd, oordeelden juist dat Nixon had gewonnen.
Maar omdat het televisiedebat een noviteit was voor Amerika hadden veel meer mensen het debat via de tv gevolgd. Kennedy versloeg Nixon uiteindelijk nipt bij de presidentsverkiezingen.
Sprankelende oneliners of blunders
Maar het komt niet vaak voor dat tv-debatten worden herinnerd omdat ze de doorslag gaven bij de verkiezingen. Veel vaker ging het om sprankelende oneliners of blunders. Toen de hoge leeftijd van Ronald Reagan (73) ter sprake kwam in diens televisiedebat met Walter Mondale in 1984, die bijna twintig jaar jonger dan hij was, pareerde hij dit met een kwinkslag. "Ik zal van leeftijd geen punt maken in deze campagne. Ik ga niet om politieke redenen de jeugd en onervarenheid van mijn tegenstander uitbuiten", zei Reagan.
In 1992 was er voor het eerst een zogenoemd townhall-debat, waarin kiezers rechtstreeks vragen konden stellen aan de kandidaten. Terwijl de Democraat Bill Clinton in dat debat geëngageerd vragen van kiezers beantwoordde, zat zijn Republikeinse tegenstrever en zittend president George H.W. Bush op zijn horloge te kijken. Hij maakte zo een ongeïnteresseerde en afwezige indruk. Underdog Clinton zou Bush in de verkiezingen verslaan.
Een slechte debatprestatie is alleen niet automatisch een nekslag. In zijn eerste televisiedebat tegen Mitt Romney viel Barack Obama door de mand, maar een paar weken later won hij op zijn sloffen zijn herverkiezing.
Hoe het debat van vannacht ook zal verlopen, tientallen miljoenen tv-kijkers zullen in ieder geval getuige zijn van een botsing tussen twee extreem verschillende visies op Amerika.
