#ikdoenietmee, #ikdoewelmee, laten volgers zich zomaar influencen?

De #ikdoenietmeermee-actie van een groep BN'ers maakte gisteren de tongen los. Van bijval ("you go girl, laat alle schapen maar lullen") tot onbegrip ("denk ook eens aan een ander, egoïst!"): de meningen erover lopen scherp uiteen.

Maar hoeveel invloed heeft de actie nou eigenlijk op de doelgroep van veel van de betrokken artiesten: jongeren? Doen de influencers, zoals ze worden genoemd, die naam eer aan?

De straat op

Volgens Doortje Smithuijsen, schrijver van het boek Gouden Bergen over de rol van influencers op sociale media, is het lastig te zeggen hoe ver de invloed van populaire Instagrammers reikt. Die invloed is er in ieder geval zeker als het om koopgedrag gaat, zegt ze in het NOS Radio 1 Journaal. Dat is te meten aan de hand van klikcijfers.

Maar als het gaat om het beïnvloeden van meningen wordt het volgens haar ingewikkelder. "Ik denk niet dat iedere Famke Louise-fan nu de straat op gaat rennen en de anderhalvemetergrens gaat doorbreken. Maar wel dat ze jongeren aan het denken gaat zetten."

Smithuijsen wijst erop dat jongeren ook nog ouders hebben die hun iets vertellen en het gesprek met hen aangaan. "Het is niet alleen Famke Louise gelukkig. Je ziet dat iedereen gehoord kan worden en dat niet alleen de overheid de teugels in handen heeft als het gaat om wat we moeten denken. Misschien is corona wel een goede testcase om te zien of influencers inderdaad invloed hebben."

NOS Stories ging vandaag naar een school in Gouda om te horen hoe jongeren daar zelf over denken:

De meeste mensen zullen zich niet willoos laten leiden door de Instagram-idolen die ze volgen, denkt Frans Folkvord, universitair docent gedragswetenschappen aan Tilburg University.

"De meeste jongeren zijn heus wel in staat om zelf na te denken. Er is wel een groep die twijfelt. Die jongeren kunnen door dit soort acties denken: laten we er maar mee uitscheiden. En die zijn misschien eerder geneigd om influencers op sociale media te geloven dan bijvoorbeeld politici, van wie ze denken dat die ook andere belangen hebben."

Famke Louise werkte enkele maanden geleden nog mee aan een overheidscampagne om jongeren juist te vragen zich aan de regels te houden. Nu zegt ze van mening te zijn veranderd. Volgens Folkvord had de regering kunnen bedenken dat dat zou kunnen gebeuren. "Je kunt influencers betalen om een bepaald standpunt in te nemen, Maar het probleem is dat die mening kan omslaan."

Hij vermoedt dat sommige van de rebellerende BN'ers ook wel geschrokken zijn van de boze reacties die ze over zich heen hebben gekregen. Sommige maakten snel duidelijk dat de hashtag #ikdoenietmeermee geen aansporing was om alle regels maar in de wind te slaan. En onder andere Bizzey en Yes-R hebben hun #ikdoenietmeermee-video alweer verwijderd.

"Het kan zijn dat die influencers hier ook iets van leren", zegt Folkvord. "En het zou zelfs kunnen dat veel jongeren zich juist wel aan de regels gaan houden, nu ze al die boze reacties zien."

Basketballen

Dat veel mensen - niet alleen jongeren - sommige coronaregels niet goed begrijpen, heeft mogelijk ook te maken met verwarring over de soms inconsistente maatregelen, weet ook Bas van den Putte, hoogleraar gezondheidscommunicatie aan de Universiteit van Amsterdam. "Ik sprak iemand die zei: 'Als ik ga basketballen kom je in het veld heel dicht op elkaar, maar buiten het veld moet je weer afstand houden.'"

Volgens Van den Putte is het onvermijdelijk dat er zulke discrepanties ontstaan. "We komen uit een lockdown, maar alles in één keer loslaten is gevaarlijk. En niets doen kan ook niet, voor de economie en het sociale leven. Dus ga je maatregelen één voor één loslaten."

En dan mag het een dus al wel en het andere nog niet, zegt hij. "Dat is heel lastig uit te leggen, maar dat moet je toch proberen." Hoe? Van den Putte heeft nog wel een tip: "Vraag jongeren zelf wat ze aanspreekt. Wat voor hen redenen zouden zijn om zich aan de regels te houden."