Vredesonderhandelingen tussen Taliban en Afghaanse regering begonnen in Doha
In de Qatarese hoofdstad Doha zijn de vredesbesprekingen begonnen tussen de islamitische Talibanbeweging en de Afghaanse regering. Het vredesoverleg moet een einde maken aan bijna twintig jaar oorlog in Afghanistan.
De minister van Buitenlandse Zaken van Qatar zei bij de openingsceremonie, die ook werd bijgewoond door zijn Amerikaanse ambtgenoot Pompeo, te hopen op een uitkomst zonder winnaars of verliezers. "De partijen moeten boven elke vorm van verdeeldheid uitstijgen", aldus minister Thani.
Pompeo riep de partijen op om geweld en corruptie in te ruilen voor vrede en voorspoed. "Jullie onderhandelen niet alleen voor deze generatie Afghanen, maar ook voor toekomstige generaties", zei hij. Het is volgens hem aan de Afghanen zelf voor welk politiek systeem er straks gekozen zal worden.
Moeizame onderhandelingen verwacht
Het hoofd van de onderhandelingsdelegatie van de Afghaanse regering zei vooraf dat de partijen het niet over alles eens hoeven te worden, maar dat het wel belangrijk is dat er een akkoord "in ieders belang" uitrolt.
De Taliban verwachten moeizame onderhandelingen waarin geduld belangrijk zal zijn, maar die uiteindelijk moeten leiden tot een "vredig en stabiel" Afghanistan.
Afgevaardigden van de Taliban en Afghaanse regering spreken hun wens uit om een duurzame vrede te bereiken (engels vertolkt):
De vredesgesprekken zijn historisch; de partijen zaten nog nooit eerder met elkaar om de tafel. De VS zijn verantwoordelijk voor het raamwerk van de onderhandelingen door een akkoord met de Taliban uit februari, waarin onder meer werd afgesproken 5000 gevangenen vrij te laten.
Vóór dat akkoord weigerden de Taliban met de regering om de tafel te gaan. "De Taliban zien de Afghaanse regering als een marionet van de Amerikanen, dus ze wilden alleen praten met de VS", zegt correspondent Aletta André in het NOS Radio 1 Journaal.
Politieke toekomst Afghanistan
De aanslagen op 11 september 2001 in de VS, gisteren negentien jaar geleden, waren de start van het conflict in Afghanistan. Inmiddels is het de langstlopende oorlog in de Amerikaanse militaire geschiedenis.
Volgens correspondent André is er met name onder president Trump vaart gezet achter het vredesproces. "Het voornaamste doel is de gesprekken af te ronden voor de presidentsverkiezingen, zodat de troepen definitief teruggetrokken kunnen worden", aldus André. Daarmee kan Trump een verkiezingsbelofte inlossen.
In de overeenkomst met de VS is afgesproken dat de partijen het in Doha onder meer eens moeten worden over een permanent staakt-het-vuren. Of dat gaat lukken, is volgens André de vraag. "Het zal ook over de politieke toekomst van Afghanistan gaan", zegt ze.
"Hoe gaat het land bijvoorbeeld bestuurd worden? Wat blijft er over van de grondwet en van de democratische instituten en systemen die na 2001 tot stand zijn gekomen in samenwerking met de VS? En hoe gaan de huidige gekozen machthebbers de macht delen met de huidige leden van de Taliban", zo somt ze een aantal twistpunten op.
Wie zijn de Taliban eigenlijk en wat willen ze? Bekijk het in deze video:
André verwacht dat het 21-koppige onderhandelingsteam van de Afghaanse regering zo min mogelijk aan de huidige situatie zal willen veranderen. Daarnaast is het de vraag in hoeverre het eveneens 21 mensen tellende Taliban-team bereid is tot compromissen.
"In hun oorspronkelijke standpunten willen ze terug naar het extreem strenge islamitische emiraat waar ze in de jaren 90 over heersten", legt André uit. "In de gebieden waar ze nu aan de macht zijn, zie je ook dat het best streng is. Hoewel meisjes wel naar school gaan, kunnen vrouwen niet echt meedoen in het openbare leven."
"Verder hebben leiders en woordvoerders van de Taliban de afgelopen jaren meermaals gezegd de grondwet te willen herschrijven en dat de Afghaanse democratie in de huidige vorm een westers importproduct is waar ze niet achter staan. Dus er ligt nog heel veel op tafel."
