Wie is er precies gebaat bij de 'grote doorbraak' tussen Servië en Kosovo?
"Eerst was er heel veel ruzie, nu is er heel veel liefde." Volgens de Amerikaanse president Trump is dit wat hij als bemiddelaar heeft bewerkstelligd in de relatie tussen de kibbelende buren Servië en Kosovo.
De landen kondigden gisteren in Washington aan hun economische betrekkingen te normaliseren. "Een grote doorbraak", aldus opnieuw Trump, die niet bekend staat om zijn understatements. Maar als je het al als doorbraak wilt karakteriseren, dan niet per se eentje voor de landen die het akkoord gesloten hebben. Vooral voor de VS en Israël is dit akkoord gunstig, zei correspondent Mitra Nazar in het Radio 1 Journaal.
In het akkoord zijn wel degelijk een aantal economische afspraken gemaakt, zoals het hervatten van vlieg- en treinverkeer tussen de landen en het erkennen van elkaars diploma's. Maar: "Het zijn allemaal zaken waar eerder in onderhandelingen met de EU al toezeggingen over zijn gedaan", aldus Nazar.
Ook hebben Servië en Kosovo beloofd het komende jaar niet bij andere landen te pleiten voor het juist wel of niet erkennen van Kosovo. Kosovo was onderdeel van Servië, maar scheidde zich in 2008 af. Servië heeft de onafhankelijkheid nooit willen erkennen en strijdt er bij anderen landen voor dat ook niet te doen, of hun erkenning terug te trekken. Nederland erkent Kosovo wel, net als 96 andere landen.
Ambassade
Tot zover wat Servië en Kosovo onderling hebben afgesproken. In het akkoord staan echter ook een aantal zaken over de banden van Servië en Kosovo met andere landen, namelijk Israël en de VS.
Zo heeft Servië beloofd z'n ambassade in Israël te verplaatsen van Tel Aviv naar Jeruzalem. Daarmee volgen de Serviërs het voorbeeld van de VS en Guatemala uit 2018. Het besluit van Trump destijds om de ambassade te verplaatsen was omstreden. De Palestijnen willen dat Oost-Jeruzalem de hoofdstad van hun toekomstige staat wordt, maar Israël claimt de hele stad als hun hoofdstad, niet alleen het westelijke deel.
Internationaal wordt de Israëlische claim door bijna geen enkel land erkend, maar de VS deden dat in 2018 wel. Sindsdien probeert Trump andere landen er ook van te overtuigen hun ambassade naar Jeruzalem te verplaatsen.
Ook Kosovo doet in het akkoord een belofte over Israël. Beide landen erkenden elkaar nog niet, maar zullen dat nu wel doen. Ook Kosovo vestigt z'n ambassade in Jeruzalem. Trump vierde op Twitter de wederzijdse erkenning als weer een van zijn successen in het verbeteren van relaties tussen Israël en landen met een overwegend islamitische bevolking.
Een aantal weken terug sloten Israël en de Verenigde Arabische Emiraten onder leiding van de VS een akkoord om de banden te normaliseren. Daarmee werden de Emiraten pas het derde Arabische land dat Israël erkent. Trump ziet het bewerkstelligen van vrede in het Midden-Oosten als een van de belangrijkste speerpunten in zijn buitenlandpolitiek,
Servië en Kosovo deden ook een belofte aan de VS. Ze zullen geen 5G-apparatuur gebruiken van fabrikanten die de VS niet vertrouwt. Daarmee doelt de VS op het Chinese Huawei. Mitra Nazar: "Je ziet dat Trump zijn strijd tegen China ook in dit akkoord kracht bijzet." Vooral voor Servië is het een opmerkelijke concessie. Het land trekt de laatste jaren steeds meer richting China, voor onder meer leveranties van technologie en wapens.
Wat de precieze status is van dit akkoord, lijkt niet helemaal helder. De landen tekenden niet één akkoord, maar beiden hun eigen versie. "In het akkoord dat Servië heeft ondertekend staat niet dat Israël Kosovo zal erkennen en in dat van Kosovo wel", vertelde Nazar. "Het is toch wel een ontzettend dubieus akkoord."
