Laboratoria krijgen onvoldoende materialen voor coronatesten
Laboratoria voor medische microbiologie zeggen dat ze onvoldoende materialen geleverd krijgen om aan de toenemende vraag naar coronatesten te kunnen blijven voldoen. Nu eens worden er te weinig testkits geleverd, dan weer te weinig reagentia of teststaafjes. De ene keer gaat het om materialen voor het ene testsysteem, de volgende keer om spullen voor het andere systeem. Bij elk systeem horen bepaalde materialen die niet gebruikt kunnen worden in andere apparaten.
Sinds eind maart regelt het Landelijk Coördinatieteam Diagnostische Keten (LCDK) centraal de verdeling van de laboratoriumbenodigdheden. Laboratoria kunnen feitelijk zelf geen materialen meer inkopen, omdat het LCDK contracten heeft gesloten met de grote leveranciers. De labs bestellen bij hun leveranciers, maar die leveren pas na afstemming met het LCDK dat bepaalt hoeveel geleverd mag worden.
Die 'Taskforce Diagnostiek' werd ingesteld omdat er bij het begin van de corona-uitbraak in Nederland tekorten waren aan allerlei materialen die nodig zijn voor coronatesten. Die tekorten hingen toen voor een groot deel samen met de overheersende marktpositie van de Zwitserse farmaceut Roche.
Laboratoria die vooral afhankelijk waren van één leverancier hebben veelal testsystemen van andere merken aangekocht om het risico op tekorten aan de noodzakelijke materialen te beperken.
Geen zicht op verruiming
"Voor bepaalde verouderde systemen zijn er onbeperkt spullen beschikbaar", vertelt Anton Buiting, arts-microbioloog in het Elisabeth Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg en voorzitter van de Vereniging voor Medisch Microbiologische Laboratoria (VMML).
"In het Amphia Ziekenhuis in Breda is daarom zo'n oud systeem weer opgestart. Maar dat kan maar 200 tests per dag aan en daar zijn dan vier mensen mee bezig. Daar word je niet blij van."
Arts-microbioloog Jan Kluytmans van laboratorium Microvida, dat werkt voor de ziekenhuizen in West-Brabant en Zeeland, vertelt dat de capaciteit van zijn lab krap aan het worden is. "En er is geen concreet zicht op verruiming", zegt hij.
"Er is landelijk gebrek aan reagentia. Wij krijgen op het moment spullen geleverd voor 500 tests per dag, maar we doen er 1.000. Dus we zijn aan het interen op onze eigen voorraad."
Materialen op rantsoen
Datzelfde geldt voor andere laboratoria, vertelt Buiting. "In mijn eigen lab in Tilburg hebben we nog geen problemen, omdat we vijf verschillende systemen hebben draaien. Voor twee daarvan zijn de materialen gerantsoeneerd vanuit de landelijke inkoop, maar we kunnen dat nog opvangen met de drie andere systemen. Ze vallen gelukkig om beurten uit door die tekorten."
Ook het grote regionale lab Certe in Noord-Nederland kampt met bevoorradingsproblemen. Arts-microbioloog en directeur van Certe Anne-Marie van Elsacker krijgt telkens te weinig geleverd van verschillende materialen die onmisbaar zijn voor het uitvoeren van de coronatesten. "De vraag naar die materialen groeit zo hard dat er eigenlijk niet tegenop valt te bevoorraden", zegt ze.
"Wij moeten opgeven wat we nodig hebben en dan krijgen we een bepaalde hoeveelheid geleverd. Maar je krijgt niet altijd geleverd wat je bestelt en dus worden onze eigen voorraden steeds kleiner." Daardoor teert Certe in op de voorraad die op verzoek van de minister van VWS is opgebouwd voor het najaar als er naar verwachting veel meer getest moet worden dan nu.
Internationaal probleem
Ook LUMC-viroloog Ann Vossen, de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie en als zodanig OMT-lid, bevestigt de tekorten aan testmaterialen. "Dit probleem ligt niet bij het LCDK", zegt ze.
"Er zijn eenvoudigweg tekorten bij de leveranciers, dus het LCDK heeft niets te verdelen. Er worden uiteraard wel acties ondernomen om te kijken of er alternatieve leveranciers of producten zijn."
De tekorten aan testmaterialen zijn geen typisch Nederlands probleem. "Van collega's in Zwitserland, Frankrijk, Griekenland, Italië en Duitsland hoor ik dat ze vergelijkbare problemen hebben", zegt Alex Friedrich, arts-microbioloog in het UMCG.
"Alleen de megalabs zoals je die in Duitsland hebt, schijnen daaraan te ontkomen. Wellicht omdat die deel uitmaken van internationale concerns die met hun voorraden kunnen schuiven en grotere netwerken hebben."
Duits bedrijf
Een van die Duitse labs die geen tekorten aan testmaterialen lijken te hebben is Labor Dr. Wisplinghoff in Keulen. Het Nederlandse U-Diagnostics uit Baarn biedt al maanden coronatesten aan die in Keulen uitgevoerd worden. Het zou gaan om duizenden tests per dag. Sinds vorige maand voert het bedrijf tests uit voor enkele GGD's. Het doet dat ook voor twee reisorganisaties.
Het bedrijf is vandaag aangesloten op het computersysteem dat voor de coronatesten wordt gebruikt, omdat het op verzoek van VWS coronatesten gaat uitvoeren op monsters afgenomen door de GGD Amsterdam Amstelland.
